Żywienie roślin - rola wybranych pierwiastków | Blog Sklepfarmera.pl

Głównym celem stosowania nawozów jest osiągniecie wysokich oraz jakościowo dobrych plonów roślin bez ujemnego oddziaływania na otaczające środowisko. Cel ten można osiągnąć poprzez dokładne poznanie potrzeb pokarmowych roślin i nawożonych gleb, stosując zasady chemii rolniczej.

Chemia rolnicza – 4 podstawowe prawa żywienia roślin

  1. prawo minimum, według którego wysokość plonów roślin zależy od składnika pokarmowego występującego w glebie w najmniejszej ilości,
  2. prawo zwrotu wyprowadzonych z gleby składników pokarmowych wraz z plonami roślin,
  3. prawo pierwszeństwa wartości biologicznej plonów roślin,
  4. prawa ograniczenia do minimum straty składników pokarmowych z nawozów w wyniku procesów wymywania, przechodzenia do atmosfery i uwstecznienia.

Nawożenie roślin sadowniczych

Nawożenie roślin sadowniczych, podobnie jak i innych grup uprawnych, opiera się na znajomości trzech zasadniczych elementów: zawartości składników pokarmowych w glebie i w liściach oraz plonowania lub wyglądu roślin.

Nawożenie roślin drzewiastych

W przeciwieństwie do roślin zielnych, u roślin drzewiastych brak jest często korelacji między tymi trzema elementami. Uniemożliwia to precyzyjne określenie potrzeb nawozowych.

Brak korelacji jest między innymi wynikiem:

  • głębokiego korzenienia się roślin i możliwość korzystania ze składników znajdujących się w głębszych poziomach i warstwach glebowych,
  • zdolności wykorzystywania trudniej przyswajalnych form składników pokarmowych,
  • gromadzenia składników w korzeniach, pniach i gałęziach, jak również odprowadzenia części składników do gleby z opadającymi liśćmi,
  • opóźnienia reakcji na nawożenie, mierzonej intensywnością wzrostu lub plonowania,
  • modyfikującego wpływu podkładki lub wstawki na wzrost i plonowanie drzew,
  • zróżnicowania właściwości fizycznych i chemicznych gleb w sadzie w zależności od systemu pielęgnacji gleby w sadzie (np. herbicydowe i murawy).

Specyficzność roślin sadowniczych utrudnia często interpretacje wyników analiz chemicznych i może prowadzić do błędnego opracowania zleceń nawozowych.

Nawożenie dolistne

Aby zniwelować skutki błędnej interpretacji i opracowania prawidłowego programu odżywiania sięgamy po drugi bazowy system nawożenia roślin – nawożenie dolistnie.

Czym jest nawożenie dolistne?

Nawożenie dolistne jest nawożeniem tzw. interwencyjnym, co oznacza że w przypadku wystąpienia objawów braku jakiegokolwiek składnika na liściach należy wykonać oprysk nawozem dolistnym w celu otrzymania jak najszybszego efektu (nawożenie dolistne mocznikiem- przy oprysku mocznikiem, 50% azotu wnika w liście już po 4 godzinach, a w 70% po 8 godzinach).

Większość nawozów dolistnych używana jest w formie soli (np. siarczany Fe, Mg, Mn, Cu, Zn) rozpuszczonych w wodzie lub w formie łatwiej przyswajalnych chelatów.

Nawożenie dolistne – kalendarz oprysków

Opryski nawozami dolistnymi wykonuje się w następujących terminach:

  • opryski nawozami po kwitnieniu (większość nawozów dolistnych),
  • opryski nawozami jesienią (mocznik 4-5%),
  • opryski nawozami przed zbiorem owoców (chlorek lub azotan wapnia 0,5-1%),
  • opryski nawozami zimą( siarczan miedzi 0,5%),
  • opryski nawozami przed pękaniem pąków (siarczan miedzi 0,5%),
  • opryski nawozami przed pękaniem pąków kwiatowych ( siarczan cynku 1-3%).

Chelaty zawierają pierwiastki mineralne obudowane cząsteczką organiczną, co zwiększa ich przyswajalność. Mikrochelaty mogą występować w postaci proszkowej lub płynnej - stosowanym najczęściej w stężeniu od 0,3-1%.

Efektywność nawożenia dolistnego

Nawozy dolistne bogate są w minerały, a także mikroskładniki, które są pobierane przez rośliny w śladowych ilościach, jednak ich niedobór może negatywnie wpłynąć na plonowanie. Poniżej prezentujemy efektywność nawożenia roślin wpływającą na poprawę jakości plonów przy standardowych problemach niedoboru danego składnika.

Efektywność nawożenia azotem

N (Azot) – nawożenie dolistne mocznikiem przed kwitnieniem lub w czasie kwitnienia przedłuża okres przydatności pyłku i zdolność kwiatów do zapylenia. Powoduje lepsze zawiązywanie owoców, czyni kwiaty bardziej wytrzymałe na przymrozki. Nawożenie w okresie intensywnego wzrostu pędów i zawiązków owocowych sprzyja zawiązywaniu owoców, a nawożenie po zbiorach jest wskazane przy obfitym plonowaniu, gdyż wzmacnia pąki kwiatowe na rok przyszły, przedłuża fotosyntezę i zwiększa wytrzymałość drzew na mróz. 

Efektywność nawożenia magnezem

Mg (Magnez) – nawożenie dolistne siarczanem magnezu jest potrzebne w przypadku objawów niedoborów magnezu na starszych liściach (chloroza z przebarwieniami do koloru czerwonego na liściach czereśni) lub przy niedoborach wykazanych podczas analizy gleby.

Efektywność nawożenia żelazem

Fe (Żelazo) – nawożenie dolistne żelazem w postaci siarczanu żelaza, cytrynianu żelaza, jest konieczne w wypadku wystąpienia tzw. chlorozy wapiennej, czyli żółknięcia młodych liści na wierzchołkach długopędów przy wyraźnie zaznaczonych zielonych nerwach. Szczególnie wrażliwe na chlorozę są grusze (szczepiona na pigwie, truskawka i jabłoń są narażone na glebach rędzinowych, brunatnych i czarnoziemach o dużej zawartości węglanu wapnia (15%), fosforu i materii organicznej. Chloroza wapienna może być spowodowana oprócz braku „aktywnego żelaza” w liściach drzew niedoborem cynku lub manganu, co wynika z antagonizmu jonów.

Efektywność nawożenia fosforem

P (Fosfor) – nawożenie dolistne fosforem poprawia jędrność i wybarwienie jabłek.

Efektywność nawożenia borem

B (Bor) – dolistne nawożenie borem sprzyja gładkości i kształtność owocu, wykonuje się je nawozem jednoskładnikowym w stężeniu 0,2,-03%.

Wapnowanie – efektywność nawożenia wapnem

Ca (Wapń) - nawożenie dolistne azotanem wapnia lub chlorkiem wapnia 3-4 krotnie poczynając od lipca aż do 2 tygodni przed zbiorem owoców. Przeciwdziała to występowaniu gorzkiej plamistości oraz przedłuża czas przechowywania owoców. Stężenie cieczy roboczej powinno wzrastać od 0,3% w lipcu do 1% we wrześniu a dla odmian z szorstką skórką i 0,5 % dla odmian z gładką skórką. Skuteczniejsze od chlorku i saletry są nawozy dedykowane z dodatkami wspomagającymi. Opryskiwanie może być zastąpione moczeniem owoców po zbiorze w roztworze wodnym chlorku wapnia przez kilka minut. Wiele też zależy od formy wapnia - niekiedy warto zastosować wapno tlenkowe, a niekiedy dolomitowe lub węglanowe. 

Efektywność nawożenia cynkiem

Zn (Cynk) - nawozi się dolistnie cynkiem stosując nawóz jednoskładnikowy lub dedykowany na bazie siarczanu cynku w stężeniu 1-3% przed pękaniem pąków kwiatowych aby zapobiec chlorozie wapiennej i wystąpieniu objawów niedoboru tego składnika.