Zabieg wapnowania to inaczej stosowanie nawozów wapniowych, które mają odkwasić glebę oraz poprawić jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne. To, że wapnowanie gleby jest korzystne wie raczej każdy posiadacz gospodarstwa rolnego. Jednak na temat samego zabiegu, terminu kiedy wapnować czy odpowiedniej ilości użytego wapna, krąży wiele informacji. Niektóre z nich są zgodne z prawdą, a niektóre całkowicie się z nią mijają. W artykule tym rozwiewamy wszelkie wątpliwości.
Wapnowanie pola to zawsze dobry pomysł – MIT
Wapnowanie pola nie zawsze jest konieczne.
Prawidłowy wzrost i rozwój roślin uzależniony jest przede wszystkim od optymalnego odczynu gleby w danym ekosystemie. Niektóre uprawy wolą środowiskowe kwaśne, a niektóre zasadowe. Przykładowo optymalne warunki dla wzrostu rzepaku oscylują w zakresie pH 6,5- 7,5, brokuł preferuje gleby o odczynie lekko kwaśnym – pH 5,5-6,5, a borówka amerykańska lubuje się w kwaśnej glebie – pH 4-5 Niestety są jeszcze rolnicy, którzy zapominają o tej prawdzie. Proces zakwaszenia gleb jest procesem naturalnym. Rolnik przez swoje postępowanie może ten proces przyśpieszać lub opóźniać.
Odczyn gleby to stosunek stężenia jonów wodorowych (H⁺) do stężenia jonów wodorotlenowych (OH⁻), przedstawiony za pomocą skali pH. Inaczej, jest to logarytm ujemny ze stężenia obecnych w glebie jonów wodorowych (H⁺). Wyróżnia się odczyn:
- bardzo silnie kwaśny – pH do 3,5;
- bardzo kwaśny – pH 3,5 - 4,5;
- kwaśny – pH 4,6–5,5;
- lekko kwaśny – pH 5,6–6,5;
- obojętny – pH 6,6–7,2;
- zasadowy – pH ponad 7,2.
Zakwaszenie najlepiej sprawdzać za pomocą kwasomierza glebowego typu Helliga, jednak jeśli się go nie posiada to można oddać próbkę ziemi do Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej lub innej organizacji, która zajmuje się tego typu badaniami.
Mniejsze ilości wapna to więcej korzyści – FAKT
Ze względu na zróżnicowany odczynu pH w granicach jednego pola, dobranie optymalnej dawki wapna podczas jednego oprysku może sprawić́ trudności. Na glebach piaszczystych i mozaikowatych w takich wypadkach warto wykonywać́ zabieg regularnie, stosując odpowiednio niższe dawkowanie.
Wapno dzięki temu rozłoży się̨ równomiernie i lepiej zareaguje z materią organiczną. W ten sposób minimalizuje się również ryzyko niepotrzebnego porażenia roślin. Zdarza się tak, że kumulowane latami zaniedbania chce się zniwelować podczas jednego zabiegu. Jest to działanie pochopne i niepotrzebne. Zmiany w strukturze gleby zachodzą stopniowo i tym należy się kierować przeprowadzając aplikację. W związku z powyższym zakres pH gleby powinno się regulować stopniowo, dopasowując dawki nawozu oraz jego rodzaj w zależności od potrzeb roślin przewidzianych do uprawy.
Najpierw wapnowanie, później nawożenie – FAKT
Obfitość gleby w makroskładniki i mikroelementy jest ogromnie ważna dla prawidłowego przebiegu wegetacji roślin, jednak to odczyn pH gleby jest głównym wskaźnikiem odpowiadającym za ich efektywne wykorzystanie.
Większa dostępność́ składników pokarmowych możliwa jest również̇ dzięki mniejszej podatności gleby na ich wymywanie – rośliny na kwaśnych glebach gorzej radzą sobie z niedoborami wilgoci. Wówczas, pomimo zastosowania optymalnego nawożenia, realne zbiory są zdecydowanie niższe od zakładanych.
Najlepiej wapnować zaraz przed siewem – MIT
Wydawać by się mogło, że zabieg wapnowania wykonany bezpośrednio przed siewem przyniesie największe korzyści. Należy jednak mieć na uwadze czas oraz sposób działania konkretnego nawozu wapniowego. Przykładowo, wapno tlenkowe wysiane pod uprawę rośliny głównej może być toksyczne dla jej korzeni.
O wiele lepszym (i bezpieczniejszym) rozwiązaniem jest wybór wapna dolomitowego lub węglanowego i użycie go bezpośrednio w ściernisko rośliny poprzedzającej, mając oczywiście na uwadze roślinę planowaną w płodozmianie na przyszły rok uprawowy.
Wapno tlenkowe, w porównaniu do działania wapna węglanowego, jest efektywniejsze w dłuższym czasie, znacznie podnosi wskaźnik pH przy użyciu nawet relatywnie niewielkiej dawki. Gdy konieczne jest podtrzymanie pH z obawy o rozwój wysianej już rośliny, można zastosować wapno granulowane, które podobnie jak inne nawozy mineralne, w szybkim czasie przeniknie do struktury gleby przy pomocy wody.
Na pytanie „kiedy wapnować?” odpowiedź jest jedna: bezpośrednio po zbiorach, wczesną jesienią i to niezależnie od rodzaju nawozu. Z uwagi zaś na ryzyko wysuszania gleb, należy unikać́ stosowania wysoko reaktywnych nawozów wapniowych w okresie wiosennym.
Profesjonalni rolnicy nie muszą badać gleby, bo znają swoje pole – MIT
To prawdopodobnie najczęściej spotykany mit w praktyce ekspertów i doradców agrotechnicznych. Poprzez analizę pobranych prób glebowych poznaje się realną zasobność gleby w składniki pokarmowe i jej odczyn pH.
Dodatkowo, przypisanie właściwej kwasowości gleby dla danego fragmentu pola umożliwia dobranie odpowiedniego nawozu wapniowego – wapno tlenkowe (CaO) lepiej sprawdzi się na glebach średnich i ciężkich ze względu na jego wysoką reaktywność. Gleby lekkie i piaszczyste lepiej reagują na wapno węglanowe (CaCO3) pochodzace z naturalnych skał wapniowych.
Sypkie nawozy wapniowe są lepsze dla rośliny – FAKT
Rzeczywiście sypkie nawozy są bardziej przyswajalne. Obecnie na rynku jest ogromny wybór nawozów wapniowych, również tych uzyskiwanych z dna morskiego z aktywnym kompleksem z alg, które mają usprawnić pobieranie składników pokarmowych roślinie w jej początkowej fazie wzrostu.
Rozpiętość cenowa tego typu produktów bywa jednak bardzo duża. Bez wątpienia najszybciej działającym, tradycyjnym nawozem wapniowym jest kreda węglanowa, która zachowuje proporcję jakości względem ceny i dawki stosowania. Przy wyborze nawozu, warto jednak przeprowadzić szczegółową kalkulację i poza ceną zakupu uwzględnić również koszty związane z transportem i formą aplikacji.
Wapnowanie gleby – po co stosować ten zabieg? Krótkie podsumowanie
Na często zadawane pytanie „wapnowanie gleby po co?” odpowiedź jest jednoznaczna: wapnowanie bierze udział w odbudowywaniu mikroflory środowiska glebowego, przyczyniając się tym samym do optymalnego rozwoju systemu korzeniowego roślin. Konkretniej, wapnowanie to zabieg podnoszący żyzność gleb kwaśnych. Odczyn gleby sprawdza się specjalnie do tego przeznaczonym urządzeniem i jest to obligatoryjne na każdym polu przed planowanym zabiegiem.
Wapnowanie pola poprawia właściwości fizyczne warstwy ornej gleb oraz polepsza ich właściwości chemiczne i biologiczne. Przyczynia się również do zwiększenia dostępności dla roślin wielu składników pokarmowych oraz rozwoju korzystnej mikroflory glebowej. Wapnowanie gleby umożliwia rozszerzenie uprawy cennych dla rolnictwa gatunków roślin, które źle znoszą kwaśny odczyn gleb, jak pszenica, jęczmień, burak cukrowy, rzepak, czy lucerna. Nie można jednak przesadzić z ilością wapna, ponieważ w ten sposób zaszkodzi się tylko roślinie i zmniejszy plony.