Wiosna to intensywny czas wzrostu dla pszenicy ozimej i innych zbóż ozimych. Rośliny o tej porze roku potrzebują jednocześnie składników odżywczych, biostymulacji, stosowania herbicydów i zwalczania chorób grzybowych. Wzmożony, niezakłócony rozwój rośliny we wczesnych fazach wzrostu jest efektem precyzyjnego zastosowania wyżej wymienionych zabiegów ochrony chemicznej. Sukces – uzyskanie wysokiego plonu – zależy między innymi od właściwego zwalczania chorób grzybowych. Rolnicy muszą zapewnić skuteczną ochronę rośliny przed niebezpiecznymi patogenami.
W Polsce ochrona fungicydowa zbóż ozimych obejmuje zazwyczaj 2 lub 3 podstawowe zabiegi grzybobójcze. Zwyczajowo nazywamy je: T1, T2, T3. Zabiegi te chronią uprawy przed grzybami powodującymi choroby podstawy źdźbła pszenicy oraz patogenami grzybów, które atakują dolne liście uprawy zbóż.
Trójzabiegowa ochrona fungicydowa zbóż ozimych
Trójzabiegowe podejście to najlepsze rozwiązanie w celu dobrej ochrony pszenicy lub innych zbóż ozimych w okresie ich wiosennej wegetacji. Dedykowane jest plantacjom o wysokich czynnikach ryzyka (takich jak wadliwy płodozmian, intensywna produkcja czy uprawa uproszczona) prowadzących do rozwoju patogenów.
Zabieg T1 uwzględnia eliminację nie tylko najczęściej występujących chorób we wczesnych stadiach wzrostu, ale także stresu wywołanego chorobami podstawy źdźbła. T2 polega na stosowaniu substancji z grupy strobiluryn i triazoli, dzięki czemu chronimy i stymulujemy liście podflagowe i flagowe – najważniejsze liście tworzące plon (nawet 50%). Dodatkowo przy pomocy zabiegu T3 zwracamy uwagę na choroby kłosa wywołane przez grzyby z rodziny Fusarium, których eliminacja pozwala na uzyskanie wysokiej jakości zbioru.
System potrójnych zabiegów jest szczególnie przydatny do ochrony upraw z dużym udziałem ziarna w płodozmianie i nawozów o wysokiej zawartości azotu.
Choroby grzybowe pszenicy – zwalczanie patogenów w zbożach
Zabieg T1 ma na celu zwalczyć najgroźniejsze choroby grzybowe zbóż wiosną takich jak mączniak prawdziwy, septorioza, rdza brunatna, rdza żółta, fuzarioza, łamliwość źdźbła oraz pleśń śniegowa. T1 uznawany jest za konieczny – i musi być wykonany jak najszybciej, optymalnie w fazie pierwszego kolanka, a czasem przy wilgotnej pogodzie wcześniej – w fazie początku strzelania w źdźbło.
Kolejny zabieg – T2 – jest zwykle wykonywany w stadium BBCH 37-39. Jest to faza liścia flagowego. Liść flagowy i podflagowy są ostatnimi liśćmi wykształconymi przez roślinę. Wymagają ogromnej troski i bardzo skutecznej ochrony fungicydowej. Są to bowiem organy asymilacyjne. Wielkość zbiorów zależy od ich niezakłóconego rozwoju. Zdrowe górne liście pszenicy i innych upraw zapewniają wysokie plony. T2 to zwalczanie rdzy brunatnej i żółtej, mączniaka prawdziwego, septoriozy paskowaną liści, brunatnej plamistości liści oraz innych groźnych chorób liści. Zabiegu T2 nie możemy wykonać zbyt późno.
Zabieg T3 stosujemy w pszenicy i innych zbożach po fazie kłoszenia (BBCH 51–59). Ostatni zabieg fungicydowy w pszenicy zabezpiecza kłosy, by wydały dobrej jakości plon. Chodzi oto, że kłosy i górne liście zbóż powinny być pozbawione chorób grzybowych aż do fazy dojrzewania. Ostatni zabieg fungicydowy zwalcza przede wszystkim patogeny z rodziny Fusarium i chroni zboża przed skażeniem mykotoksynami i chorobami kłosów.
Jak chronić zboża przed chorobami grzybowymi?
Presja popularnych chorób, takich jak: mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, a także tych wywoływanych przez grzyby z rodziny Fusarium wzrasta w intensywnym tempie. Zmiany klimatu utrudniają ochronę zbóż. W ostatnich latach warunki atmosferyczne panujące jesienią charakteryzują się wysoką wilgotnością i temperaturą powietrza, czyli doskonałymi czynnikami do rozwoju infekcji.
Wyniki specjalistycznych badań pokazują, że warunki atmosferyczne, m.in. ocieplenie, nasłonecznienie, nierównomierny rozkład opadów, mogą nie tylko ograniczać plony, ale są również ściśle związane z rozwojem patogenów grzybowych. W związku z tym spodziewane są zmiany w odniesieniu progów szkodliwości. Warto również pamiętać, że skład gatunkowy i biologia ewolucyjna patogenów zmieniają się w zależności od panujących warunków, a ryzyko infekcji roślin również wzrasta z powodu braku wody w glebie.
Rozwój chorób można ograniczyć m.in. stosując metody agrotechniczne, takie jak płodozmian, szybki rozkład resztek pożniwnych oraz wybór odpowiednich odmian. Jednak żadne z tych działań nie zastąpi ochrony chemicznej: zaprawiania nasion i fungicydów, które stosuje się od wiosny do końca wegetacji. Tylko w ten sposób kompleksowo ochronimy swoje uprawy przed chorobami.
W obliczu wzmożonego występowania chorób grzybowych, strategia ochrony musi zostać udoskonalona i dostosowana do nowej rzeczywistości. Najlepszy efekt dają kompleksowe działania – rozpoczęte jesienią i kontynuowane wiosną – pozwalające na ochronę plantacji we wszystkich fazach wzrostu. Zaprawianie nasion jest bardzo ważne.
Ponadto, w celu ochrony zbóż ozimych możemy kupić preparaty o wydłużonym działaniu, które swoje działanie zawdzięczają substancjom aktywnym z grupy karboksyamidów. Umożliwiają one zwalczenie chorób w zbożach już jesienią – w pierwszych stadiach rozwojowych – oraz ułatwiają ochronę na wiosnę.