Uprawa i pielęgnacja marchwi krok po kroku

Uprawa i pielęgnacja marchwi krok po kroku

 

Marchew to jedno z najpopularniejszych warzyw korzeniowych uprawianych na szeroką skalę zarówno na potrzeby rynku świeżego jak i przemysłu przetwórczego. Naturalnie, uprawa marchwi wymaga staranności na każdym etapie - od przygotowania stanowiska, przez sadzenie marchewek, pielęgnację, aż po zbiór marchwi.  

 

Wybór stanowiska i przygotowanie gleby pod marchew

Uprawa marchwi wymaga starannego doboru stanowiska. Marchew najlepiej rośnie na glebach lekkich, piaszczysto-gliniastych, zasobnych w próchnicę i dobrze przepuszczalnych. Odczyn gleby powinien mieścić się w zakresie pH 6,0-7,0.

Unikaj gleb ciężkich, podmokłych oraz tych z dużą ilością kamieni, które mogą powodować deformację korzeni. Dobrą praktyką przed wysiewem marchwi jest wykonanie głębokiej orki przedzimowej oraz staranne wyrównanie i spulchnienie gleby.

Marchew nie powinna być uprawiana na tym samym stanowisku częściej niż co 3-4 lata. Najlepszymi przedplonami są rośliny niezwiązane z rodziną selerowatych, np. zboża, cebula, por, rzepak, koniczyna, lucerna czy facelia. Należy unikać uprawy marchwi po pietruszce, selerze, pomidorach czy ziemniakach, gdyż zwiększa to ryzyko wystąpienia chorób i szkodników.

Jak sadzić marchewkę?

Sadzenie marchewek odbywa się poprzez wysiew nasion bezpośrednio do gruntu. Optymalny termin siewu zależy od przeznaczenia plonu:

• marchew na wczesny zbiór - siew wczesną wiosną, od marca do kwietnia,
• marchew na zbiór jesienny i przechowywanie - siew od kwietnia do maja,
• marchew na zbiór późny i dla przemysłu - siew od maja do czerwca.

Nasiona marchwi wysiewa się w rzędy, zachowując odległość 20-40 cm między nimi. Należy je umieścić na głębokość 1-2 cm. Po wykiełkowaniu roślin, konieczne jest przerywanie, aby zapewnić im odpowiednią przestrzeń do wzrostu. Zbyt gęsty siew może prowadzić do osłabienia roślin oraz zmniejszenia jakości korzeni. Zaleca się pozostawienie 4-6 cm odstępu między roślinami.

Metody uprawy marchwi

W zależności od warunków glebowych stosuje się różne metody uprawy marchwi. 

Uprawa marchwi na redlinach

Najpopularniejsza jest uprawa marchwi na redlinach, która poprawia warunki powietrzno-wodne w glebie i ułatwia zbiór. Redliny umożliwiają również lepsze ogrzewanie gleby oraz minimalizują ryzyko zalegania wody przy intensywnych opadach. Dzięki temu rośliny są mniej podatne na choroby związane z nadmiarem wilgoci.

Uprawa marchwi na płask

Uprawa na płask jest stosowana na lżejszych glebach, gdzie nie ma problemu z nadmiernym zatrzymywaniem wody. Jest to metoda mniej pracochłonna, ale może wymagać częstszych zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak spulchnianie gleby i odchwaszczanie. Uprawa na płask sprawdza się głównie w gospodarstwach stosujących systemy nawadniające.

Uprawa pasowa marchwi (strip-till)

W produkcji wielkotowarowej coraz częściej stosuje się technologię pasową (strip-till), która pozwala na ograniczenie zabiegów agrotechnicznych. Polega na spulchnianiu tylko wąskich pasów gleby pod siew, pozostawiając resztę pola nienaruszoną. Dzięki temu gleba lepiej zatrzymuje wilgoć, ogranicza erozję i poprawia strukturę, a jednocześnie zmniejsza się zużycie paliwa i utrata składników odżywczych. Metoda ta łączy zalety uprawy na redlinach i na płask, poprawiając jakość plonów.

Nawożenie marchwi - czym nawozić marchew?

Marchew ma wysokie wymagania pokarmowe, dlatego właściwe nawożenie marchwi to podstawa. 

Ogólne zalecenia:

• azot (N) - umiarkowane dawki, aby zapobiec nadmiernemu rozwinięciu części nadziemnej kosztem korzeni,
• fosfor (P) - wspomaga rozwój systemu korzeniowego,
• potas (K) - poprawia odporność na stresy środowiskowe,
• magnez (Mg) i bor (B) - korzystnie wpływają na jakość plonu.

Warto stosować nawożenie dolistne, szczególnie w przypadku marchwi przeznaczonej na zbiór jesienny. Regularne dostarczanie mikroelementów poprawia jakość korzeni, wpływa na intensywną barwę i odporność na uszkodzenia mechaniczne. Do stymulacji wzrostu polecamy BlackJak 1L Bio Agris. 

 

Zobacz również: Profesjonalne nawożenie warzyw w polu

Ochrona marchewki przed chorobami i szkodnikami

Marchew może być atakowana przez choroby grzybowe, takie jak alternarioza czy mączniak prawdziwy, a także przez szkodniki typu połyśnica marchwianka. Najlepszą bronią jest zapobieganie - odpowiedni płodozmian, opryski oraz regularne kontrolowanie stanu upraw. 

Przycinanie marchwi - czy jest konieczne?

W przeciwieństwie do innych upraw warzywnych, przycinanie marchwi nie jest standardową praktyką. Usuwanie części naci może być stosowane w celu ograniczenia strat wody i ograniczenia rozwoju chorób. W niektórych systemach uprawy stosuje się częściowe skracanie naci tuż przed zbiorem.

 

Zbiór marchwi - kiedy i jak zbierać?

Optymalny termin zbioru marchwi zależy od przeznaczenia plonu i odmiany. Wczesne odmiany można zbierać już w czerwcu, natomiast główny zbiór przeprowadza się od sierpnia do października. Marchew przeznaczona do długiego przechowywania powinna być zebrana przed pierwszymi przymrozkami.
W zależności od skali uprawy, zbiór przeprowadza się ręcznie lub mechanicznie. Ręczny zbiór sprawdza się w przypadku małych gospodarstw oraz produkcji ekologicznej. Mechaniczne zbiory są powszechne w produkcji towarowej, gdzie wykorzystuje się kombajny korzeniowe. 

Zbiory marchwi - kiedy najlepiej je przeprowadzać?

Marchew najlepiej zbierać w suche dni. Minimalizuje to ryzyko uszkodzenia korzeni i poprawia ich zdolność przechowalniczą. Po zbiorach marchew należy jak najszybciej oczyścić i przechowywać w temperaturze około 0-4°C. 

Najlepsza marchew do uprawy

Wybór odmiany zależy od terminu zbioru i przeznaczenia plonu. Najlepsza marchew do uprawy to odmiany odporne na choroby i dostosowane do warunków glebowych:

• Odmiany wczesne – np. marchew Amsterdam
• Odmiany średnio wczesne – np. marchew Nantes
• Odmiany późne – np. marchew Flakkese.

Uprawa marchwi krok po kroku to proces wymagający staranności, ale dzięki odpowiednim praktykom rolniczym można osiągnąć wysokie plony i doskonałą jakość korzeni. 

Najczęściej zadawane pytania przy uprawie marchwi

Dlaczego marchew rośnie w nać, a nie w korzeń?

➝ Marchew to roślina, która w pierwszym etapie wzrostu rozwija część nadziemną - nać, a dopiero później zaczyna intensywny rozwój korzeni. Jest to zjawisko naturalne, ponieważ na początku rośliny koncentrują swoją energię na wzroście części nadziemnych, aby mogły dobrze przejąć światło słoneczne, a później ukierunkowują swoje zasoby na tworzenie korzeni. W wyniku tego procesu korzeń marchwi staje się głównym magazynem substancji odżywczych, a nać pełni rolę fotosyntetyczną.

Czy powinno się przycinać nać marchwi?

➝ Przycinanie naci marchwi nie jest obowiązkowe, ale może być pomocne w niektórych sytuacjach. Częściowe skracanie naci przed zbiorem zmniejsza transpirację (parowanie wody) oraz ogranicza ryzyko rozwoju chorób grzybowych, które mogą występować na naciach. Co więcej, podczas przechowywania marchwi warto unikać zbyt długich naci, ponieważ mogą one osłabiać korzeń i przyspieszać jego więdnięcie. W praktyce przycinanie naci stosuje się głównie w uprawach przeznaczonych na rynek świeży, gdzie ważny jest estetyczny wygląd korzeni.

Co sadzić obok marchewki?

➝ Marchew dobrze rośnie w towarzystwie warzyw, które nie konkurują z nią o składniki odżywcze. Dobrymi są: cebula, która odstrasza szkodniki i chroni przed połyśnicą, por o podobnym działaniu, rzodkiewka spulchniająca ziemię, groch i fasola wzbogacające glebę w azot oraz nagietek i aksamitka, które przyciągają pożyteczne owady pomagające w ochronie przed szkodnikami.
Unikaj sadzenia marchwi obok innych roślin z rodziny selerowatych, jak seler czy koper włoski, ponieważ mogą sprzyjać rozwojowi tych samych chorób i szkodników.

Co sadzić po marchewce?

➝ Po uprawie marchwi gleba jest dobrze spulchniona i mniej wymagająca pod względem składników odżywczych, co sprawia, że można posadzić rośliny, które będą korzystać z takich warunków. Dobrymi roślinami do posadzenia po marchwi są: zboża (pszenica, jęczmień, owies), rośliny strączkowe (fasola, groch, które wzbogacają glebę w azot), koniczyna i lucerna (poprawiają strukturę gleby) oraz buraki (na glebach dobrze nawożonych po marchwi). 
Unikaj sadzenia po marchwi innych roślin z rodziny selerowatych, jak seler czy pietruszka, które mogą sprzyjać rozwojowi chorób i szkodników.

Czy marchewka lubi obornik?

➝ Obornik jest źródłem cennych składników odżywczych, takich jak azot, fosfor, potas i mikroelementy, jednak w uprawie marchwi należy zachować ostrożność. Stosowanie zbyt dużych ilości świeżego obornika może prowadzić do nadmiernego wzrostu części nadziemnych rośliny kosztem rozwoju korzeni, co może obniżyć jakość plonu. Lepiej wybrać przekompostowany obornik lub nawóz organiczny - są bardziej stabilne i nie powodują nadmiernego wzrostu części nadziemnych.