Nawożenie warzyw to ważny element uprawy, mający ogromny wpływ na wielkość i jakość plonów, ale też ich jakość. Optymalne nawożenie warzyw po sadzeniu lub siewie jak i w późniejszym czasie, powinno być dopasowane zarówno do konkretnego gatunku, stanowiska i zasobności gleby oraz oczekiwanych efektów. Musi być też skorelowane z warunkami pogodowymi.
Uprawa warzyw a płodozmian
Warzywa mają bardzo zróżnicowane wymagania pokarmowe. Należy dążyć, aby gatunki o różnych wymaganiach uprawiane były na zmianę – według zasad płodozmianu. Uprawa rok po roku gatunków o wysokich wymaganiach pokarmowych, może doprowadzić do wyczerpania składników mineralnych. Co ciekawe, niedobór składników mineralnych może nie dotyczyć całego profilu glebowego, ale tylko poszczególnych warstw. Z związku z tym - oraz w celu zapobiegania wymywaniu składników mineralnych do głębszych warstw i racjonalnego ich wykorzystywania – należy uprawiać na przemian rośliny o głębokim i płytkim systemie korzeniowym. Do roślin warzywnych o głębokim systemie korzeniowym należą: marchew, pietruszka, seler, burak ćwikłowy, kapusta, jarmuż, pomidory. Rośliny o płytkim systemie korzeniowym to zaś: rzodkiewka, szpinak, ogórek, kalarepa.
Rośliny o dużych wymaganiach pokarmowych powinniśmy uprawiać na stanowiskach, gdzie wcześniej stosowaliśmy obornik, kompost lub przyoraliśmy rośliny motylkowate. Chodzi tu głównie o warzywa o bardzo dużych wymaganiach w stosunku do azotu – pierwiastek ten wpływa na wysokość plonu – a równocześnie łatwo ulegającym wymyciu w głąb profilu glebowego.
Jaki nawóz pod warzywa na wiosnę wybrać?
Rolnicy chcieliby zebrać ze swoich pól jak największy plon i doskonale wie, że w tym celu musi wzmocnić rośliny odpowiednią odżywką. Często pojawiają się jednak wątpliwości: czy nawozy do warzyw nie przyniosą więcej szkody niż pożytku? Oczywiście, że nie. Warunkiem jest tylko przestrzeganie dawek zalecanych dla poszczególnych gatunków, a także terminów ich podawania.
Nawozy mineralne – granulowane lub płynne – zdadzą egzamin wszędzie tam, gdzie podłoże ma optymalne właściwości, to znaczy przepuszcza wodę, powietrze oraz składniki mineralne w formie dostępnej dla korzeni. W przypadku gorszej gleby – nadmiernie piaszczystej albo zbyt ciężkiej – lepiej stosować wyłącznie nawozy naturalne. Jednak to jaki obornik pod warzywa wybrać również zależy od właściwości podłoża. Najlepszy do nawożenia warzywnika jest obornik koński. Ma on dużo substancji organicznych i azotu, sprzyja nagrzewaniu gleby i ją dobrze odkwasza, w dodatku szybko się rozkłada.
Czym podlewać warzywa, żeby lepiej rosły?
Podczas uprawy warzyw, najważniejsza jest jakość. W związku z tym, bardzo ważne jest to, aby uprawiając warzywa zwracać szczególną uwagę na ilość i jakość podawanych składników mineralnych. Wspominając o tym należy podkreślić, że każda roślina jest inna, niektóra potrzebują więcej potasu, inna za to opiera się bardziej na manganie. Dużo zależy też od właściwości i rodzaju gleby. Nawóz uniwersalny do warzyw nie zawsze spełni swoje zadanie. Mając większe uprawy warto więc stosować nawozy do konkretnej grupy warzyw. Taki jest Wialan nawóz do warzyw w polu, a poprawniej nawozy do warzyw Wialan dedykowane różnym roślinom.
Poniżej opisujemy wpływ poszczególnych minerałów na rośliny. Z treści wywnioskujecie czym podlewać warzywa, żeby lepiej rosły.
1. Potas
Potas reguluje różne procesy metaboliczne w warzywach. Pierwiastek ten pełni kluczową rolę – bezpośrednio lub pośrednio – w reakcjach biologicznych ważnych dla produkcji warzyw. Niedobór potasu rzutuje na mniejszą wydajność i słabą jakość plonu. Na szczęście jego niedobór poznamy po typowych przebarwieniach krawędzi liści, zwłaszcza liści starszych.
| Optymalna ilość potasu u rośliny |
|---|
|
poprawia się zdolność magazynowania i transportu węglowodanów |
|
występuje prawidłowe ciśnienie osmotyczne i łatwy pobór wody |
|
poprawia się owocowanie i zabarwienie owoców |
|
zwiększa się odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne |
|
zwiększa się przydatność do przechowywania |
|
poprawia się odporność na wyleganie |
|
zwiększa się zawartość witaminy |
|
zwiększa się wydajność plonów |
|
występuje mniejsze prawdopodobieństwo rozwoju różnych chorób i szkodników |
|
występuje lepsza gospodarka wodna |
|
zauważyć możemy lepsze wykorzystanie energii słonecznej |
W przypadku obfitego nawadniania zwłaszcza gleb lekkich, istnieje ryzyko wypłukiwania potasu w głąb profilu glebowego do obszarów niedostępnych dla korzeni większości warzyw.
Wpływ formy potasu
Poza kilkoma wyjątkami (seler) warzywa są wrażliwe na działanie chloru. Obecność jonu chlorkowego utrudnia syntezę skrobi i transport węglowodanów. Duża ilość chloru w trakcie siewu czy sadzenia prawie we wszystkich uprawa warzyw niekorzystnie wpływa na początkowy wzrost roślin. Poprzez zastosowanie potasu i magnezu w formie siarczanowej możemy znacznie ograniczyć ilość chloru ilości wprowadzonego do gleby. Nawozy na bazie siarczanowej to więc optymalne nawożenie warzyw po sadzeniu lub siewie.
2. Magnez – kwintesencja zielonego
Magnez jest najważniejszą częścią chlorofilu - pełni kluczową rolę w zielonym zabarwieniu liści. Wpływa w głównej mierze na proces fotosyntezy. Rośliny z niższą zawartością magnezu mają mniej zabarwione liście na zielono, co powoduje, że warzywa mają bardzo często mniejszą wartość handlową (np. ogórki czy fasola z jaśniejszym kolorem).
Magnez w warzywach reguluje około kilkadziesiąt różnych enzymów w metabolizmie – ma więc ogromny wpływ na jakość roślin - przykładowo magnez reguluje tworzenie aromatów. Składnik ten jest niezbędnym elementem w syntezie węglowodanów i białek. Zwiększa syntezę cukrów, poprawia aromat, oddziałuje na rozmiar i kolor warzyw.
| Niedobór magnezu |
|---|
|
zauważymy po żółknięciu starszych liści, które początkowo objawia się jasnymi przejaśnieniami występującymi między unerwieniem liści |
|
pojawiają się chlorozy na liściach |
|
następuje wcześniejsze dojrzewanie |
|
pojawiają się plamy na liściach |
|
następuje obniżenie zawartości cukrów |
|
pogarsza się aromat |
|
następuje mniej efektywne wykorzystanie azotu i fosforu |
3. Siarka – istotny składnik pokarmowy dla warzyw
Siarka potrzebna jest w wielu ważnych procesach metabolicznych w roślinie: uczestniczy w syntezie aminokwasów i białek, wpływa również na lepsze walory smakowe: cebula, czosnek. Optymalna ilość siarki redukuje straty składników pokarmowych, głównie azotu, który wówczas jest lepiej wykorzystany. Niekorzystny stosunek azotu do siarki powoduje zmniejszenie wykorzystania azotu w roślinie (przewaga zawartości azotanów w warzywach), oraz zwiększone wymywanie azotu z gleby. Zastosowanie siarki w nawozach mineralnych pokazuje pozytywny wpływ nawożenia siarką na roślinę i lepsze wykorzystanie innych składników pokarmowych, głównie azotu.
Siarka posiada również właściwości antyseptyczne – powoduje więc lepszą odporność na choroby i szkodniki.
|
Czy wiesz, że.... Cebula, por, kapusta, groch i fasola są szczególnie wrażliwe na niedobór siarki? Aby temu zapobiec, powinniśmy stosować nawozy na bazie siarczanów, które zapewniają dobrze rozpuszczalne i łatwo przyswajalną siarkę dla roślin. |
Brak lub niedobór siarki powoduje żółknięcie młodych liści, przedwczesną defoliację, chlorozę na liściach, utratę walorów smakowych, gorsze wykorzystanie azotu.
4. Bor
Bor to mikroelement wręcz niezbędny dla roślin. Jest on bardzo istotny przy tworzeniu ścian komórkowych, w gospodarce wodnej oraz syntezie skrobi i cukru. Niedobór boru hamuje podział komórek, co nie sprzyja stabilności ścian komórkowych. Mobilność boru jest bardzo ograniczona, przez co jego niedobory objawiają się na młodych częściach roślin.
Gdzie i kiedy możemy spodziewać się niedoboru boru?
- na glebach lekkich, słabo próchnicznych i kwaśnych,
- na glebach świeżo zwapnowanych,
- w wyniku długotrwałej suszy.
Warzywa bogate w bor: ogórki, buraki, rzodkiew, cykoria, seler oraz różne rodzaje kapusty.
5. Mangan
Mangan to ważny mikroelement mimo tego, że rośliny pobierają niewielkie jego ilości (0,5 do 1,5 kg/ha). Mangan stymuluje liczne enzymy, pełniąc wszechstronną rolę w procesie przetwarzania materii, uczestnicząc zarówno w fotosyntezie i powstawaniu chlorofilu, jak i w redukcji azotanów i produkcji aminokwasów. Ponadto, mangan wspomaga odporność roślin na choroby.
Gdzie i kiedy możemy spodziewać się niedoboru manganu?
- na glebach lekkich, słabo próchnicznych i kwaśnych,
- na glebach świeżo zwapnowanych,
- w wyniku długotrwałej suszy,
- na glebach bogatych w żelazo.
Warzywa bogate w mangan to: fasola, pietruszka, szpinak, liście kapusty.
Dla roślin są istotne również inne pierwiastki m.in. azot, cynk. Omówimy je w innym artykule.