We współczesnym rolnictwie ważne jest nie tylko uzyskanie dużej ilości plonu, ale także zapewnienie jego wysokiej jakości. Rzepak, jako roślina dojrzewająca nierównomiernie, często sprawia rolnikom trudności w określaniu najlepszego momentu na koszenie. Jednym z kluczowych czynników wpływających na wybór terminu zbioru jest ryzyko osypywania się nasion. Rozwiązaniem tego problemu może być sklejanie łuszczyn rzepaku.
|
Spis treści: |
Na czym polega sklejanie rzepaku?
Rzepak to uprawa, która charakteryzuje się nierównomiernym kwitnieniem i dojrzewaniem. Często zdarza się, że na jednej plantacji główny pęd rzepaku już przekwitł, podczas gdy boczne pędy wciąż kwitną lub nawet znajdują się w fazie luźnego pąka. To prowadzi do rozproszonego dojrzewania nasion.
Takie warunki są rezultatem naprzemiennych deszczy i intensywnego nasłonecznienia, które powodują naprężenia w łuszczynach. Te zmiany wielkości łuszczyn - rozszerzanie się pod wpływem wody i kurczenie się przy wysokiej temperaturze - są główną przyczyną ich pękania wzdłuż szwu. Efektem tego zjawiska jest częste osypywanie się rzepaku przed zbiorami, co oczywiście prowadzi do spadku plonu.
Jeśli chodzi o rzepak, sklejanie łuszczyn ma więc dwie główne funkcje: umożliwia roślinie osiągnięcie pełnej dojrzałości i minimalizuje straty związane z osypywaniem się nasion.
Sklejanie rzepaku – kiedy wykonać zabieg?
Środek na sklejanie łuszczyn rzepaku należy stosować 3-4 tygodnie przed planowanym zbiorem. Dokładny moment aplikacji określa się poprzez kontrolę najwcześniej dojrzewających roślin w łanie. Gdy łuszczyny zaczynają żółknąć, przeprowadza się test elastyczności, zginając łuszczynę w kształt litery V. Jeśli łuszczyna zbytnio nie pęka, a nasiona nie osypują się - to znak, że można rozpocząć sklejanie łuszczyn. Zabieg wykonuje się zazwyczaj w fazie dojrzałości technicznej rzepaku, kiedy łuszczyny zmieniają kolor z intensywnie zielonego na zielono-żółty lub seledynowy, ale są nadal elastyczne.
Oprysk na sklejanie rzepaku najlepiej aplikować w ciągu dnia, ponieważ do utworzenia powłoki sklejającej potrzebne jest światło UV. Wyjątek stanowią preparaty zawierające alkohol, które nie powinny być stosowane w silnym nasłonecznieniu i wysokich temperaturach.
Nie zaleca się stosowania oprysku na obszarach, gdzie występuje znaczne zachwaszczenie lub na plantacji zniszczonej przez szkodniki. Ilość środka i wody należy odpowiednio dostosować do rozmiaru roślin oraz gęstości ich występowania na polu Najlepiej kierować się wskazówkami znajdującymi się na etykiecie danego środka.
W celu równomiernego pokrycia łuszczyny, konieczna jest znaczna ilość wody, zazwyczaj około 300 litrów, choć w niektórych przypadkach może być potrzebne nawet 600 litrów. Mniejsze ilości wody stosuje się w niższych łanach, a większe w łanach wysokich i zwartych.
Jak rozpoznać idealny moment na sklejanie łuszczyn w rzepaku?
Najważniejsze jest określenie momentu dojrzałości technicznej rzepaku poprzez kontrolę najwcześniej dojrzewających roślin. Kiedy łuszczyny zaczynają żółknąć, można przeprowadzić prosty test elastyczności. Jeśli łuszczyna wykazuje się elastycznością i nie pęka lub pęka delikatnie, ale nasiona nie wypadają, jest to znak, że można przystąpić do sklejania.
Preparaty na sklejanie łuszczyn rzepaku
Środki do sklejania łuszczyn rzepaku bazują na żywicach naturalnych lub lateksach syntetycznych. Ich głównym celem jest ograniczenie osypywania nasion, umożliwienie łuszczynom osiągnięcia pełnej dojrzałości, opóźnienie terminu zbioru oraz wyrównanie dojrzałości nasion.
Tworzą one na łuszczynach ochronną powłokę, która opóźnia pękanie i chroni przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Ta ochronna warstwa jest wodoodporna, co zapobiega przedostawaniu się wody do wnętrza łuszczyny, ale jednocześnie pozwala jej "oddychać". Powłoka przepuszcza gazy i światło, nie zakłócając fotosyntezy, co jest istotne, ponieważ po przekwitnięciu rzepaku, łuszczyny (wraz z łodygą) odgrywają kluczową rolę w nalewaniu nasion.
Flexi Strong – syntetyczny oprysk na sklejanie łuszczyn
Większość preparatów przeznaczonych na sklejanie łuszczyn w rzepaku opiera się na syntetycznym lateksie, jakim jest karboksylowany kopolimer styrenowo-butadienowy. Zawiera go m.in.: Flexi Strong Sumi Argo. Stosuje się go około 3–4 tygodnie przed zbiorem rzepaku w dawce 0,5 l/ha. Po aplikacji tego środka tworzy się cienka powłoka, która zmniejsza podatność łuszczyn na pękanie i osypywanie nasion. Jednocześnie, wszystkie fizjologiczne procesy życiowe w roślinach przebiegają bez zakłóceń - powłoka kopolimerowa jest przepuszczalna dla powietrza i pary wodnej, ale jednocześnie chroni przed wnikaniem wody opadowej. Dzięki temu łuszczyny szybciej wysychają, a nasiona rzepaku są mniej narażone na porastanie, ponieważ nie są bezpośrednio wystawione na działanie deszczu i rosy podczas dojrzewania.
Spodnam 555 DC - naturalny oprysk na sklejanie rzepaku
Na naturalnych żywicach opiera się z kolei Spodnam 555 DC Nufarm – środek zawierający di-1-P-menten, czyli związek z grupy terpenowych polimerów. Po aplikacji tworzy elastyczną warstwę na roślinach, ograniczającą przenikanie wody do dojrzewających części, ale umożliwiającą dalsze, naturalne wysychanie. Producent zapewnia, że po 30-60 minutach od aplikacji, środek polimeryzuje się, a warstwa staje się odporna na zmywanie przez deszcz. Wraz z rozwojem łuszczyn, warstwa elastyczna rozciąga się, pozostając na roślinach. Jego dawka przy jednoetapowym zbiorze rzepaku i bez desykacji wynosi 1,2 l/ha na 300-500 litrów wody.
Sklejanie łuszczyn rzepaku środkiem Stretch Intermag
Stretch Intermag to adiuwant wzmacniający łuszczyny, strąki i kłosy będące w fazie dojrzałości zbiorczej. Na powierzchni roślin tworzy subtelną, elastyczną powłokę, która ułatwia odparowanie wilgoci z opryskanego obszaru oraz ogranicza przenikanie wilgoci do wewnątrz rośliny. Dzięki niemu można kontrolować osypywanie nasion rzepaku oraz zapobiegać nadmiernemu rozrostowi chwastów na ziarnach zbóż w kłosach. Ten środek do sklejania łuszczyn rzepaku można stosować łącznie z desykantami zarejestrowanymi w rzepaku w dawce 1l/ha.
Podsumowanie
Sklejanie rzepaku ma na celu minimalizację strat nasion oraz zapewnienie równomiernego dojrzewania i zbioru. Decydujący moment do przeprowadzenia zabiegu sklejania to okres dojrzałości technicznej rzepaku, który można określić poprzez test elastyczności łuszczyn. Na oprysk wykorzystuje się preparaty oparte na syntetycznych lateksach lub naturalnych związkach, dostosowując dawkę i termin aplikacji do warunków pogodowych oraz stanu rozwoju roślin.