W wyniku nieprzemyślanej polityki Unii Europejskiej zostało wyłączone z użycia kilka bardzo potrzebnych w ochronie insektycydowej rzepaku preparatów. Co teraz możemy stosować na zwalczanie szkodników w rzepaku? Czy nowoczesne technologie usuwania insektów z pól rzepaku oraz zapobiegania pojawów tychże szkodników do kwitnienia i w czasie kwitnienia są skuteczne?
Zwalczanie szkodników w rzepaku – różne metody
Rzepak uszkadzany jest przez około 30 insektów. Ze względu na dużą liczbę szkodników niszczących rośliny oraz fakt stosowania w ich zwalczaniu chemicznych środków ochrony roślin, przestrzeganie integrowanych, proekologicznych zasad ochrony jest szczególnie ważne. Zastosowanie znajdują następujące metody: hodowlana, agrotechniczna i chemiczna. W połączeniu te technologie usuwania insektów z pól rzepaku tworzą efektywną ochronę uprawy tej rośliny.
Metoda hodowlana
Badania przeprowadzane na przestrzeni wielu lat wykazały, że istnieją ogromne różnice w stopniu uszkadzania odmian rzepaku ozimego przez szkodniki. Odmiany, których wegetacja rusza bardzo wczesną wiosną są w większym stopniu narażane na szkodniki łodygowe. Słodyszek rzepakowy bardziej niszczy odmiany kwitnące w terminie późniejszym, natomiast szkodniki łuszczynowe odmiany wczesne.
Metoda agrotechniczna
Jednym z ważniejszych elementów integrowanej ochrony rzepaku jest szeroko pojmowana agrotechnika. Zdrowy, kwalifikowany materiał siewny wysiany w optymalnym terminie do odpowiednio przygotowanej gleby to gwarancja wyrównanych wschodów oraz wyrastania o odpowiedniej ilości liści oraz silnych systemach korzeniowych.
Ważny jest też stan gleby. W końcu regulacja stosunków wodnych i utrzymanie właściwego pH gleby toteż zasadnicze elementy agrotechniki. Na dobrą zdrowotność gleby wpływa przede wszystkim płodozmian oraz zachowanie długich przerw w uprawie roślin z tej samej grupy. Ponadto, prawidłowe nawożenie rzepaku powoduje, że rośliny lepiej są przygotowane do obrony przed ewentualnym atakiem chorób grzybowych. Optymalne zaopatrzenie w makro- i mikro- elementy również jest istotne.
Respektowanie podstawowych zasad agrotechnicznych to wręcz wymagalne minimum, jeśli chodzi o efektywne działanie programów ochrony rzepaku przed szkodnikami. Chodzi oczywiście o unikanie uprawy rzepaku po rzepaku lub innych krzyżowych roślin, przestrzeganie dostatecznie dużej izolacji (odległości) przestrzennej oraz niszczenie chwastów. Działania te uproszczą i zmniejszą koszty zwalczania insektów. Najlepsze przedplony dla rzepaku to rośliny motylkowate – m.in. lucerna. Ze względów sanitarnych rzepak najlepiej uprawiać na tym samym stanowisku nie częściej niż co 4 lata. Brak płytkiej orki, stosowanie upraw bezorkowych oraz coraz częstsze uproszczenia w płodozmianie roślin to czynnikami zwiększające prawdopodobieństwo masowego występowania insektów.
Metoda chemiczna
Podstawową metodą na zwalczanie szkodników w rzepaku jest stosowanie preparatów chemicznych. Przy korzystaniu z środków ochrony roślin należy uwzględniać monitoring i progi ekonomicznej szkodliwości, a także dobór odpowiedniego preparatu. Oznacza to mniej więcej tyle, że decyzję o wykonaniu zabiegu i wybór optymalnego terminu powinny być podejmowane na podstawie monitoringu konkretnej uprawy (np. przy pomocy żółtych naczyń) i progów ekonomicznej szkodliwości.
|
Czy wiesz, że.... próg ekonomicznej szkodliwości to takie nasilenie szkodników, gdy wartość spodziewanej straty w uprawie przewyższa koszty wszystkich zabiegów? |
Według autorów Metodyki integrowanej produkcji rzepaku ozimego i jarego najskuteczniejszym i jednocześnie najtańszym sposobem zwalczania szkodników jesiennych jest wysiew zaprawionych nasion kwalifikowanych. Czas działania zapraw wynosi 4–12 tygodni. W praktyce dla ograniczenia szkodliwości najgroźniejszych owadów na plantacjach rzepaku, stosuje się chemiczne środki owadobójcze. Poszczególne insektycydy w rzepaku i nie tylko zwalcza się w momencie przekroczenia progu ekonomicznej szkodliwości.
Do monitorowania pierwszych nalotów i aktywności owadów, zwłaszcza chrząszczy w rzepaku, służą rozstawione na plantacji „żółte naczynia”. Pojemniki te, napełnione do około 75% wodą z dodatkiem oleju, ustawia się na polu na początku startu wegetacji. Najlepiej znaleźć dla nich miejsce osłonięte, bądź ustawić je w zagłębieniach terenu w odległości 10-15 m od brzegu pola. Następnie – systematycznie, co parę dni w okresie nalotów – powinniśmy przeglądać nasze żółte naczynia, wpisując do kalendarza agronomicznego dane potrzebne nam do ustalenia progu ekonomicznej szkodliwości i terminu zabiegu zgodnie z dobrą praktyką rolniczą.
Środki owadobójcze w uprawach rzepaku – przegląd najlepszych preparatów na konkretne insektycydy
Jakby jednak nie narzekać, musimy się zmierzyć z tym, że środki owadobójcze w uprawach rzepaku zostały mocno ograniczone i do wyboru mamy nam kilka preparatów opartych o acetamipryd: Carnadine, Inazuma, Kestrel, Mospilan oraz Avaunt i kilka pyretroidów.
Zwalczanie szkodników w rzepaku rozpoczynamy już od fazy wzrostu pędu głównego, zwalczamy wówczas insekty łodygowe – chowacze. Pierwszy zabieg na te szkodniki przypada na czas kiedy temperatury dnia nie są zbyt wysokie. Możemy wtedy wykorzystać do zabiegu pyretroid np. Decis, Bulldock, Mavrick Vita lub połączenie pyretroidu z acetamiprydem, czyli D-Act, Inazuma, Carnadine + Kaiso, itp. lub Mospilan z Sumicidinem.
Typowy zabieg na słodyszka w czasie zielonego pąka wykonujemy preparatem Avaunt.
Na pryszczarka i chowacza podobnika pozostaje nam Mavrik Vita, ewentualnie – pod warunkiem, że wcześniej nie wykorzystaliśmy już acetamiprydu – możemy wykorzystać Carnadine, Mospilan, pojedynczo bądź w mieszance z Mavrikiem, a także D-Act i Inazumę.
Insektycydy w rzepaku – podsumowanie
Różne technologie usuwania insektów z pól rzepaku zastosowane w odpowiednim czasie to przepis na skuteczną ochroną rzepaku. Podjęcie właściwej decyzji kiedy przeprowadzać zabieg na polu umożliwia obserwacja roślin i żółtych naczyń chwytnych na plantacji. Insektycydy w rzepaku zwalcza się głównie metodą chemiczną - poprzez opryskiwanie roślin. W zależności od nasilenia szkodników i pogody przeprowadza się od 2 do 5 zabiegów. Ważnym aspektem przy stosowaniu środków chemicznych jest możliwość powstania odporności szkodników na insektycydy.
* Artykuł powstał przy współpracy z Doradcą Rolnym Jerzy Mleczko oraz na podstawie i z wykorzystaniem treści Opracowania zbiorowego Instytutu Ochrony Roślin Metodyka integrowanej produkcji rzepaku ozimego i jarego pod kierunkiem prof. dr hab. Marka Mrówczyńskiego i prof. dr hab. Stefana Pruszyńskiego (wydanie trzecie zmienione).
* Proponowane preparaty są dopuszczone do sprzedaży i użytku na dzień publikacji artykułu, tj. 09.03.2021 r.