Piękne stojące, wyrównane i nie przybite do ziemi łany zbóż związane są z trudną sztuką regulacji wzrostu roślin. W artykule wyjaśniamy jak działa regulator wzrostu, jak i kiedy go stosować. Omawiamy związek między tymi preparatami a wylęganiem zbóż.
Jak działa regulator wzrostu?
Regulatory wzrostu roślin to substancje organiczne, które podobnie jak nawozy odżywcze wpływają na zmianę procesów fizjologicznych roślin. Regulatory wzrostu działają wewnątrz komórek roślinnych, gdzie stymulują lub hamują określone enzymy lub układy enzymatyczne zaangażowane w procesy metaboliczne. Mogą być syntetyzowane w wielu różnych częściach rośliny: zarówno w wierzchołkach pędów, jak i w korzeniach oraz rozwijających się owocach. Kontrolują wzrost i rozwój roślin poprzez stymulowanie (reagowanie) lub inhibicję (hamowanie).
|
Regulatory wzrostu oddziałują na mechanizmy obronne rośliny poprzez zwiększenie odporności na różne patogeny. |
Jak stosować regulator wzrostu?
Stosowane zabiegi i środki ochrony roślin do zbóż, w tym regulatory wzrostu, muszą być właściwie oszacowane na samym początku, gdy tylko ruszy wiosenna wegetacja. W tym celu konieczne jest przeprowadzenie pozimowego przeglądu roślin: ocenienie ich kondycji i odżywienia oraz ewentualnego zagrożenia szkodnikami i chorobami. Lustracja zboża umożliwi właściwe rozplanowanie różnych zabiegów.
Na działanie regulatorów wzrostu ma wpływ kilka istotnych czynników.
Pierwszą rzeczą, o której należy pamiętać, to zagęszczenie łanu. Zbyt gęsty łan (za gęsty siew w optymalnych terminach) powoduje, że naturalne dążenie do jak najlepszego wykorzystania słońca kończy się tym, że łodyga rośliny jest cienka i krucha, a jakiekolwiek działanie chemią, aby utrzymać stojący łan, mija się z celem.
Optymalne zagęszczenie łanu dla zbóż to 550-700 roślin/m2.
Obsada powinna zależeć od odmiany gleby (zalecenia hodowcy - np. pszenica ozima Patras: 550-600, a Balitus 650-750 źdźbeł na m2). Zazwyczaj reguła jest następująca: lekkie gleby - niższa obsada, mocniejsze gleby - większa obsada.
Na obsadę duży wpływ ma również nawożenie azotowe. Słabo rozkrzewioną pszenicę możemy dokrzewić, stosując bardzo wczesną dawkę azotu, (w formie saletrzanej) w ilości 70-100 kg N/ha i przyśpieszając drugą dawkę.
Gdy mamy zbyt wykrzewioną pszenicę np. 1200-2000szt/m2, I dawka azotu powinna być nie większa niż 30-40 kg i lekko opóźniona (pełnia krzewienia) i opóźniona II dawka BBCh 31-32 - najlepiej, gdy azot nie jest w formie azotanowej.
Jednak często, gdy obsada po jesieni jest bardzo niska, należy zastosować preparaty hamujące wzrost wydłużeniowy źdźbła, łącznie z podaniem biostymulatorów i nawozów pozwalających na lepsze wykrzewienie.
W tym temacie mamy dwie szkoły:
- pierwsza preferuje preparaty oparte o CCC (Antywylegacz 725SL, Stabilan 750SL),
- druga preparaty oparte o trineksapak etylu (Moddus 250EC, Optimus 175EC, Consul 250EC).
W praktyce, stosując obie substancje, uzyskiwano podobne efekty krzewienia, jednak przy zastosowaniu CCC istnieje możliwość zahamowania rozwoju systemu korzeniowego, co w przyszłości może spowodować obniżkę plonu, gdy rok będzie suchy.
Gdy będziemy przygotowywać się do decyzji o regulacji, musimy przyglądnąć się odmianie, jaką mamy zasianą na polu.
W pszenicach Balitus skracamy delikatnie (trudno wylega), a Patrasa musimy dobrze przypilnować, gdyż jest odmianą łatwo wylegającą.
Rzetelne informacje o odmianach znajdujemy na stronach katalogów hodowców lub jednostek COBORU.
Aby odpowiednio zastosować regulację łanu, musimy więc wziąć pod uwagę: odmianę, wielkość możliwego plonu i przebieg pogody w okresie wzrostu.
Jakie substancje używamy jako retardanty?
- CCC - chlorek chloromekwatu - sztuczna auksyna – blokuje produkcję fitohormonów z grupy auksyn, dlatego stosując te preparaty, należy brać pod uwagę skracanie systemu korzeniowego, szczególnie w latach suchych.
- Trineksapak etylu – inhibitor giberylin, blokuje wzrost wydłużeniowy źdźbła, powoduje wzrost grubości źdźbła.
- Etefon – działa na obniżenie ilości auksyn w roślinie, przez to skraca roślinę i pogrubia źdźbło. Jednak jego działanie jest silniejsze w wyższych fazach rozwojowych roślin. Znaleźć go można w produkcie Cerone 480 SL.
- Proheksadion wapnia – działa podobnie jak trineksapak etylu, tyle że w niższych temperaturach.
Regulator wzrostu – kiedy stosować?
Podstawowy termin skracania to BBCh 31, czyli początek pierwszego kolanka w tym terminie stosujemy mieszaninę CCC i trineksapaku etylu lub proheksadionu wapnia i trineksapaku etylu np. Medax Max.
Drugi termin skracania w BBCh 32 (drugie kolanko) - stosujemy, gdy warunki pogodowe uniemożliwią prawidłowe zastosowanie regulatorów w I terminie, lub są to odmiany rokujące duży plon np. 10 ton i mają genetyczne tendencje do wylegania (tzw. drugi zabieg). W tym terminie stosujemy preparaty oparte o trineksapak etylu.
Trzeci termin skracania stosowany jest głównie w jęczmieniach – zarówno w ozimych, jak i jarych – oraz w pszenicach mających długie dokłosie i obiecujących wysoki plon. Najlepszy moment do stosowania tego zabiegu to BBCh 37 (chociaż można i później do początku kłoszenia).
Zalecane są tu preparaty oparte o trineksapak etylu i etefon. Ten ostatni ma dodatkowe działanie przyśpieszające dojrzewanie przez co ratuje w suchym roku plon.
Podsumowanie: regulatory wzrostu a wylęganie zbóż
Skracanie zbóż to zabieg regulacji wzrostów w celu zapobiegnięciu wylęganiu roślin. Najważniejsze elementy strategii ochrony zbóż przed wyleganiem to ograniczanie ryzyka wylegania: dobór odmiany, mniejsza norma siewu, ograniczone nawożenie azotem, odpowiednie zaopatrzenie roślin w potas i mikroelementy.
Jak widzimy, regulacja łanu to proces bardzo złożony i nie wszystko zależy od chemii. Tak więc, aby osiągnąć sukces, pamiętajmy o tych wcześniejszych działaniach z optymalizacją ilości wysiewu w stosunku do terminu siewu na czele.
Jeżeli zabiegi agrotechniczne są niewystarczające, można zastosować regulatory wzrostu. Wybór takiego środka i terminu zabiegu powinien być dobrze przemyślany.
W 2022 roku rekomendujemy: Asahi SL, Moddus 250EC, Stabilan 750SL, Cerone 480SL, Medax Max oraz B-Nine 85SG.
* Artykuł powstał przy współpracy z Doradcą Rolnym Jerzy Mleczko.
* Proponowane preparaty są dopuszczone do sprzedaży i użytku na dzień publikacji artykułu, tj. 28.03.2022 r.