Wraz z nadejściem pierwszych przymrozków rośliny przechodzą w zimowy spoczynek. Jednak zbyt niskie temperatury mogą im zaszkodzić. Nadmierna ilość śniegu może nieść ze sobą ryzyko powstania pleśni śniegowej na roślinach. Na tę chorobę grzybową narażone są różne gatunki zbóż, zwłaszcza ozimych odmian żyta, jęczmienia i pszenżyta. W artykule podpowiadamy jak zapobiegać i zwalczać pleśń śniegową zbóż.
Pleśń śniegowa – co to jest?
Pleśń śniegowa to choroba grzybowa, którą wywołują różne patogeny, w tym Microdochium nivale, a na mocno porażonych plantacjach także przez grzyby z rodzaju Typhula. Stanowi jedną z form chorób fuzaryjnych zbóż, a szczególnie dotkliwa jest dla ozimych gatunków żyta i pszenżyta. Dlatego przy doborze odmiany do gospodarstwa trzeba o tej wrażliwości pamiętać. Pleśń śniegowa zbóż, zwiększa ryzyko wystąpienia innych chorób, często jest też ich prekursorem.
Pleśń śniegowa zbóż – przyczyny
Stopniowy spadek temperatury jesienią to proces przygotowujący uprawy ozime do zbliżającej się zimy. To właśnie wtedy rozwój roślin zostaje zahamowany, a rośliny zaczynają gromadzić zapasy składników odżywczych na zbliżające się miesiące zimowe.
Jednakże istotne jest zrozumienie, że kluczowym elementem wpływającym na skuteczność zimowania zbóż jest odpowiednie nawożenie. Poprzez umiejętne dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, szczególnie koncentracji soku komórkowego, można minimalizować ryzyko przemarzania roślin. Odpowiednie dostosowanie ilości i rodzaju stosowanych nawozów do konkretnych potrzeb upraw jest kluczowe – przewyższa ono nawet znaczenie intensywnego nawożenia azotem pod koniec sezonu, na korzyść dostarczania roślinom odpowiednich ilości fosforu, potasu i mikroelementów, które charakteryzują się mniejszą zdolnością do przemieszczania się w roślinie.
Pleśń śniegowa może infekować już jesienią - zwłaszcza najsłabsze rośliny. Przyczyną jej rozwoju jest ograniczona ilość powietrza, wysoka wilgotność, i temperatury ok. 2℃. Takie warunki występują w okresie zimowym, gdy duże opady śniegu, które spadły na nie zamarzniętą glebę, długo zalegają na polach.
Pleśń śniegowa – objawy i skutki
Pierwsze objawy pleśni śniegowej można zauważyć już jesienią. Rośliny są mniejsze, często zdeformowane, a na ich źdźbłach pojawia się biała lub różowa pleśń. Wiosną, po roztopach śniegu, narośla stają się jeszcze bardziej widoczne. Często można zauważyć czarnobrązowe owocniki na uszkodzonych roślinach. Porażone rośliny najczęściej zamierają, a te, które przetrwają, rosną wolniej i tworzą pomarszczone nasiona o niższej zdolności do kiełkowania.
Pleśń śniegowa zbóż – zwalczanie i zapobieganie
Pleśń śniegowa może być trudna do zwalczania, dlatego odpowiednia profilaktyka jest kluczowa.
Pleśń śniegowa – jakie działania profilaktyczne?
-
Wiosenne bronowanie upraw, które ogranicza nadmierne parowanie wody i poprawia strukturę gleby sprzyja krzewieniu.
-
Zrównoważone nawożenie, uwzględniające nie tylko azot, ale także inne, często niedoceniane makro- i mikroelementy. Azotowe nawozy powinny być stosowane możliwie wcześnie, szczególnie po zaobserwowaniu niepokojących objawów.
-
Istotnym aspektem w zapobieganiu pleśni śniegowej i wielu innych chorób jest stosowanie zapraw nasiennych. Przykładowo Maxim Power odznacza się dużą efektywnością. Zawiera dwie substancje aktywnie czynne: sedaksan oraz fludioksonil, które współdziałają w ochronie roślin przed ewentualnymi infekcjami wtórnymi. Równie dobrym środkiem – zaprawą, a jednocześnie stanowiącym popularny, zapobiegawczy oprysk na pleśń śniegową, jest Kinto Plus. W jego skład wchodzą trzy substancje: fludioksonil, tritikonazol oraz fluksapyroksad. Ostatnią substancję zawiera także Systiva 333 FS. W aspekcie walki z pleśnią śniegową jest sposób nie wspomnieć o takiej substancji czynnej jak tebukonazol – zawiera ją wiele popularnych zapraw np. Funaben Plus.
-
Oczyszczenie pola z resztek pożniwnych.
-
Zmniejszenie normy wysiewu, a nawet późniejszy (zdroworozsądkowy) wysiew.
-
Wybór odmian odpornych na pleśń śniegową zbóż.
-
Wykorzystywanie wysokiej jakości materiału siewnego, pochodzącego od wiarygodnych źródeł.
Pleśń śniegowa – jak zlikwidować?
W przypadku, gdy pleśń śniegowa już się pojawiła, warto postawić na fungicydy. Możemy je stosować jesienią lub wiosną po stopnieniu śniegu – w zależności od tego, kiedy została wykryta pleśń śniegowa. Oprysk środkiem grzybobójczym Amistar 250 SC przeprowadzić możemy zapobiegawczo i interwencyjnie.
Ponadto, pola lekko porażone przez pleśń śniegową – po rozpoczęciu wegetacji potraktujmy preparatami zawierającymi miedź HGA np. Fortis Protect Cooper HGA.
Pleśń śniegowa na trawniku
Pleśń śniegowa może również zaatakować trawnik, zwłaszcza gdy śnieg długo utrzymuje się na trawie, a przed opadami trawnik nie zdążył odpowiednio zamarznąć. Na trawniku objawia się jako biała pleśń pokrywająca źdźbła trawy. W miarę rozwoju choroby, źdźbła trawy masowo zamierają, pozostawiając brązowe plamy na trawniku. To widok, który nie tylko jest nieestetyczny, ale także zagraża zdrowiu trawnika.
W przypadku trawnika preparat na pleśń śniegową jest rzadko stosowany. Zwykle wystarczy aeracja i wertykulacja. Gdy to nie pomoże, profesjonaliści mogą postawić na ekologiczny oprysk biologicznym środkiem Polyversum WP.
Podsumowując temat pleśni śniegowej zbóż
Pleśń śniegowa to groźna choroba grzybowa, atakująca przede wszystkim zboża ozime. Walka z nią jest trudna, dlatego kluczowe jest podejmowanie szeroko zakrojonych działań profilaktycznych. Wskazane jest wiosenne bronowanie upraw, zrównoważone nawożenie uwzględniające różne składniki odżywcze, stosowanie odpowiednich nawozów azotowych oraz zapraw nasiennych, oczyszczenie pola z resztek pożniwnych i inne praktyki, które pomogą chronić uprawy przed tą groźną chorobą. W przypadku, gdy pleśń śniegowa zostanie zdiagnozowana na roślinach, warto zastosować odpowiednie fungicydy.