Ziemniak, ze względu na swoje początkowo wolne tempo wzrostu, jest szczególnie podatny na negatywne skutki zachwaszczenia. Chwasty wykorzystują większe ilości światła, wody i składników odżywczych. Ich nadmiar może spowodować straty w plonach sięgające nawet 70% oraz sprzyjać rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników na plantacji.
|
Spis treści: |
Chwasty w ziemniakach – jak zapobiegać?
Zwalczanie chwastów w ziemniakach jest trudne, ale nie niemożliwe. Decydującym czynnikiem są podjęte działania przed samym sadzeniem. Poprzez skuteczne przygotowanie terenu oraz odpowiednie zabiegi agrotechniczne możemy istotnie zmniejszyć występowanie chwastów, zapewniając zdrowszy wzrost i lepsze plony ziemniaków.
Przygotowanie stanowiska przed siewem ziemniaka
Skład gatunkowy chwastów zależy od intensywności zabiegów uprawowych w całym płodozmianie. Stosowanie uproszczeń może sprzyjać rozwojowi chwastów charakterystycznych dla roślin uprawianych wcześniej na danym polu.
Przed rozpoczęciem siewu ziemniaka konieczne jest odpowiednie spulchnienie gleby oraz usunięcie kamieni i chwastów, które mogą przeszkadzać w prawidłowym rozwoju rośliny. Ważne jest również zapewnienie odpowiednich odstępów między roślinami. Ziemniaki powinny być sadzone na głębokości od 4 do 8 cm. Odstępy między poszczególnymi sadzonkami powinny wynosić od 20 do 40 cm, natomiast między rzędami - od 60 do 90 cm.
Wybór sadzeniaków i optymalne nawożenie
Do sadzenia należy wybierać zdrowe i odpowiednio rozwinięte sadzeniaki. Przed założeniem uprawy warto więc zrobić wstępną selekcję. Nie można zapominać o odpowiednim nawożeniu. Ziemniaki potrzebują azotu (N), fosforu (P2O5), a najbardziej potasu (K) i w dużej mierze magnezu (MgO). W ich uprawie ważne są również mikroelementy, takie jak: siarka, miedź, bor, mangan, żelazo i cynk.
Optymalne nawożenie, uwzględniające zarówno nawozy organiczne (obornik, gnojówka lub gnojowica, w ilości około 30 ton na hektar), jak i mineralne (popularny jest oprysk mocznikiem), pomaga zwiększyć plon, wzmocnić odporność roślin i poprawić ich zdolność do przechowywania.
Lustracja plantacji ziemniaka
Aby ograniczyć zachwaszczenie w ziemniakach, warto regularne lustrować pole, określać skład roślin gatunków obecnych na plantacji i w razie potrzeby od razu eliminować chwasty. Wybór metody zwalczania chwastów zależy od względów ekonomicznych oraz możliwości wykonania zabiegów agrotechnicznych w odpowiednim czasie.
Odchwaszczenie mechaniczno-chemiczne ziemniaków
W uprawie ziemniaka warto postawić po prostu na tradycyjne metody zwalczania chwastów. Pielenie, obredlanie i bronowanie wciąż są skuteczne (od sadzenia bulw do formowania rzędów).
Przed wschodami przeprowadza się od 3 do 6 zabiegów mechanicznych, natomiast po wschodach - od 2 do 3 zabiegów. Niestety, ze względu na pogodę, przeprowadzenie tych działań może być co najmniej utrudnione. W przypadku nadmiernie wilgotnej gleby istnieje ryzyko jej zbrylenia, natomiast przy zbyt niskiej wilgotności może dojść do przesuszenia. Ważne jest unikanie uszkodzenia wschodzących roślin ziemniaka i utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności gleby.
Warto też zastosować oprysk na chwasty w ziemniaku nawet wtedy, gdy siewki niechcianych roślin nie występują jeszcze w dużej liczbie.
Połączenie metody mechanicznej z opryskiem jest najskuteczniejszym sposobem na chwasty w ziemniakach.
Najczęściej występujące chwasty w ziemniakach
Mówiąc lakonicznie: chwasty lubią ziemniaka. Na plantacjach pojawiają się liczne gatunki chwastów jednoliściennych i dwuliściennych.
Chwasty jednoliścienne w ziemniakach
Perz właściwy i chwastnica jednostronna są najbardziej problematycznymi chwastami jednoliściennymi w ziemniakach.
Perz właściwy to trudny do zwalczania chwast w ziemniakach z rodziny wiechlinowatych, rosnący dobrze na różnych typach gleb. Posiada rozbudowany system korzeni, który utrudnia jego eliminację. Jego wąskie liście i zielone kwiaty pojawiają się od czerwca do września.
Chwastnica jednostronna jest kolejnym problematycznym, jednorocznym i ciepłolubnym chwastem w ziemniaku, występującym przede wszystkim na glebach gliniastych i wilgotnych.
W ziemniakach występują również inne chwasty jednoliścienne, takie jak włośnica sina, włośnica zielona, wiechlina roczna czy palusznik krwawy.
Chwasty dwuliścienne w ziemniakach
Wśród chwastów dwuliściennych, które pojawiają się w uprawie ziemniaków, można wyróżnić wiele gatunków. Są to: fiołek polny, gorczyca polna, dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, krzywoszyj, polny, komosa biała (lebioda), maruna bezwonna, przetacznik perski, przytulia czepna, tasznik pospolity, tobołek polny, rdest oraz żółtlica drobnokwiatowa.
Ich obecność i liczebność zależą od rodzaju gleby oraz zawartych w jej składników pokarmowych.
Niektóre gatunki chwastów, takie jak dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, komosa biała (lebioda), rdest powojowy i rdest plamisty, są azotolubne, co oznacza, że potrzebują dużej ilości azotu do wzrostu. Na glebach o obojętnym pH można spotkać np. jasnotę purpurową oraz przetacznika perskiego.
Do najgroźniejszych chwastów w ziemniaku specjaliści zaliczają komosę białą i fiołka polnego. Wszystko dlatego, że komosa biała może zachować zdolność kiełkowania nawet przez 30 lat. Fiołek zaś nie jest niezbyt wymagający glebowo, co sprawia, że jest go po prostu dużo.
Kiedy oprysk na chwasty w ziemniakach?
Zabiegi przy użyciu środków chwastobójczych stosuje się przed wschodami oraz po wschodach ziemniaka. Po wschodach należy zwrócić uwagę, w jakiej fazie rozwojowej znajduje się ziemniak. Zabieg należy wykonać najpóźniej do czasu zwierania rzędów. Mniejsze chwasty w ziemniakach łatwiej wyeliminować.
Nie można zapominać o zwalczaniu chwastów po wschodach, ponieważ eliminacja ich w tym okresie zapobiega późniejszemu wtórnemu zachwaszczeniu, które często pojawia się pod koniec sezonu wegetacyjnego. Późniejsze zabiegi nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, ponieważ ziemniaki utrudniają dotarcie środka chwastobójczego do chwastów.
Podczas zabiegów herbicydowych należy brać pod uwagę warunki atmosferyczne. Oprysków nie należy wykonywać na krótko przed przewidywanymi opadami deszczu (ryzyko zmycia oprysku) oraz w temperaturach przekraczających 25°C (zwłaszcza podczas intensywnego nasłonecznienia). Ziemniaki są szczególnie podatne na szkody wywołane przez bentazon (np. Basagran 480 SL), który nie powinien być stosowany w temperaturze przekraczającej 22°C.
Jaki oprysk na chwasty w ziemniaku?
W zwalczaniu chwastów w uprawie ziemniaków istotne jest stosowanie odpowiednich oprysków, zarówno przed wschodami jak i po wschodach.
Oprysk na chwasty w ziemniakach przed wschodami
Stosując dobry środek na chwasty w ziemniakach przed wschodami, wprowadzamy skuteczną ochronę już na początku wzrostu ziemniaków. W tej fazie rozwojowej ziemniaki są szczególnie wrażliwe na konkurencję ze strony chwastów, dlatego istotne jest zastosowanie odpowiednich substancji czynnych.
1. Prosulfokarb
Wykonanie oprysku preparatem z tą substancją zalecane jest bezpośrednio po posadzeniu ziemniaków do fazy 3 liści na pędzie głównym (BBCH 00-13) lub przed wschodami ziemniaków na glebę bez chwastów (BBCH 01-08), z tym, że bulwy ziemniaka muszą być dobrze przykryte glebą.
Popularny środek na chwasty w ziemniakach z prosulfokarbem to Boxer 800 EC.
2. Metrybuzyna
Preparaty z tą substancją czynną stanowią jedne z najtańszych i najskuteczniejszych rozwiązań stosownych przy odchwaszczaniu ziemniaków. Bardzo popularne są: Sencor Liquid 600 SC, Citation 70 WG oraz Aurelit 70 WG.
3. Rimsulfuron
Preparaty z rimsulfuronem, takie jak Rimuron 25 WG, można stosować przed wschodami ziemniaków, aż osiągną 10 cm wysokości. Możliwe jest również stosowanie dawek dzielonych, z odpowiednim odstępem między zabiegami.
4. Glifosat
Jeżeli siewek chwastów jest dużo, a do wschodów zostało jeszcze 3-5 dni, można rozważyć zastosowanie glifosatu np. Roundup 360 PLUS. Trzeba być jednak bardzo ostrożnym w jego aplikacji. Stosowany zbyt późno, może prowadzić do zniszczenia plantacji. Randap na chwasty w ziemniakach stosuje się tylko na glebach średnio zwięzłych, a po zabiegu nie można wykonywać żadnych uprawek mechanicznych.
Oprysk na chwasty w ziemniakach powschodowo
Po wschodach ziemniaków, konieczne jest dalsze monitorowanie i kontrolowanie chwastów. W tym celu stosuje się różne substancje czynne i preparaty herbicydowe.
1. Bentazon
Preparaty bazujące na bentazonie, mogą być stosowane w dawce 3 l/ha, gdy ziemniaki mają 10 cm wysokości, a chwasty są bardzo młode. Z tego względu, preparaty oparte na bentazonie są zazwyczaj rekomendowane jako środki korygujące. Oznacza to, że powinny być stosowane po zabiegach doglebowych, kiedy nowa fala chwastów dwuliściennych znajduje się w fazie kiełkowania. Jedynym chwastem zwalczanym w bardziej zaawansowanych fazach rozwojowych jest przytulia czepna.
Popularny środek na chwaty w ziemniakach na bazie betazonu to Basagran 480 SL
2. Graminicydy
Najpóźniej można przystąpić do zwalczania gatunków jednoliściennych. Wówczas najbardziej uciążliwe są chwasty prosowate, takie jak chwastnica jednostronna i włośnice.
Skutecznym sposobem na ich zwalczanie jest stosowanie tzw. graminicydów, czyli substancji czynnych takich jak:
-
chizalofop-P etylu - np. Fenuxar 69 EW, Targa super 05 EC
-
kletodym - np. Sedim 120 EC, Select Super 120 EC lub Brixton Sipcam Oxon
-
fluaizofop-P butylu - np. Fusilade Forte 150 EC
-
propachizafop – np. Agil-S 100 EC, Zetrola 100 EC
-
fcykloksydym – np. Focus Ultra 100 EC (prawdopodobnie zostanie wycofany)
Stosunkowo niedawno w sprzedaży, bo od 2023 roku jest Evolution - środek na chwasty w ziemniakach z dwoma graminicydami (chizalofop-p-etylowy i kletodym).
Niewielkie ilości graminicydów, zastosowane odpowiednio we wczesnej fazie wzrostu roślin, skutecznie eliminują chwasty prosowate. Największe efekty dają w fazie od trzech liści do momentu, gdy chwasty zaczynają się rozwijać. Z kolei na perz właściwy zadziałają najwyższe rekomendowane dawki graminicydów w fazie rozwoju od 4 do 7 liści.
3. Ostatnie zabiegi w ziemniakach - desykacja z równoczesnym zwalczaniem chwastów
Obecnie możliwe jest wykorzystanie tylko kilku preparatów do tego celu. W naszym sklepie jest to Beloukha 680 EC (z kwasem nonanowym) oraz Spotlight Plus 060 EO (z karfentrazonem etylu).
Z uwagi na możliwość występowania niekorzystnych warunków pogodowych, preparaty chwastobójcze do ziemniaka należy stosować w połączeniu z adiuwantem, który pozwoli nam zniwelować ryzyko spadku skuteczności stosowanego herbicydu.
Zwalczanie chwastów w ziemniakach - podsumowanie
Chwasty stanowią poważne zagrożenie w uprawie ziemniaka. Bez skutecznej kontroli mogą znacznie obniżyć ilość zbieranego plonu oraz pogorszyć jakość bulw. Dodatkowo, utrudniają proces zbioru, co może prowadzić do większej liczby mechanicznych uszkodzeń. Stosowanie właściwych oprysków w odpowiednich momentach i z odpowiednimi dawkami pozwoli skutecznie ograniczyć chwasty w ziemniakach.
¹ W dniu pisania artykułu (tj. 14.05.2024) sytuacja tej substancji nie jest jeszcze jasna.