Mączliki, jako szkodniki roślin, stanowią istotne zagrożenie dla wielu gatunków upraw, zwłaszcza w szklarniach i plantacjach warzyw. Ich obecność może znacząco osłabić kondycję roślin i skutkować spadkiem plonów, co bezpośrednio wpływa na rentowność i wydajność upraw. W artykule znajdziecie skuteczne metody zwalczania mączlików. W tekście opisujemy, jak wyglądają mączliki, wymieniamy naturalnych wrogów tych owadów i podpowiadamy jaki oprysk na mączlika szklarniowego wybrać.
|
Spis treści: |
Czym jest mączlik?
Mączlik, zwany również białą muszką, jest uciążliwym pasożytem z rodziny mączlikowatych, który stanowi poważne zagrożenie dla upraw roślin ozdobnych i warzyw. Najczęściej atakuje ogórki i pomidory, ale nie jest wybredny i może pojawiać się na innych roślinach. Od kilku lat można go zauważyć również w roślinach kapustnych. Ten mały owad o białych skrzydłach jest trudny do zwalczenia, co sprawia, że rolnicy muszą zastosować specjalny środek na mączlika, aby chronić swoje uprawy.
Mączlik preferuje suchy i ciepły klimat, dlatego często można go spotkać w szklarniach i tunelach foliowych. Jego aktywność jest szczególnie intensywna od maja do września, kiedy temperatura i wilgotność powietrza sprzyjają jego rozmnażaniu. W tych warunkach mączlik szybko się rozmnaża, tworząc duże kolonie na spodniej stronie liści roślin, co prowadzi do osłabienia roślin i spadku plonów.
Jak wyglądają mączliki?
Mączlika można łatwo rozpoznać – to drobna, biała muszka z delikatnymi skrzydełkami. Dorosłe osobniki mają około 1,5 cm długości i wydzielają nadmiar cukru w postaci spadzi. Ta lepka wydzielina nie tylko obniża estetykę roślin, ale także zatyka aparaty szparkowe, tworząc idealne warunki do rozwoju czarnej pleśni. Mączliki mogą również przenosić wirusowe choroby roślin, takie jak chloroza pomidorów.
Larwy mączlika są lekko spłaszczone, owalne i mają biały lub żółtawo-różowy kolor. Osiedlają się na liściach, gdzie przekształcają się w dorosłe owady. Mączliki żerują na dolnej stronie liści. Tam też składają jaja. Charakterystycznym objawem ich obecności są nakłucia na liściach. Pod światło widoczne są małe, wygryzione otwory oraz szkodniki przebywające na roślinie.
Rodzaje mączlików występujących w Polsce
W Polsce najczęściej spotykane są mączliki szklarniowe, różanecznikowe i warzywne. Natomiast w tropikach i subtropikach uprawy często atakuje mączlik ostroskrzydły, znany także jako mączlik tytoniowy. Ten gatunek wyróżnia się wyjątkową odpornością na środki owadobójcze, co sprawia, że jego eliminacja jest szczególnie trudna.
Mączlik szklarniowy (Trialeurodes vaporariorum)
Mączlik szklarniowy to szkodnik roślin hodowanych w doniczkach, skrzynkach lub innych pojemnikach. Jego nazwa wskazuje na to, że najczęściej występuje w szklarniach. Atakuje różne rośliny ozdobne i warzywa, w tym pomidory.
Mączlik na pomidorach to powszechny problem w uprawach. Dorosłe osobniki i larwy mączlika wysysają soki z roślin, co prowadzi do osłabienia wzrostu pomidorów i chorób grzybowych. Można go zwalczać mechanicznie (mycie liści, usuwanie zaatakowanych liści, żółte tablice lepowe), biologicznie (naturalni wrogowie, opryski preparatami naturalnymi) i chemicznie (insektycydy, preparaty zaprawiające).
Mączlik różanecznikowy (Dialeurodes chittendeni)
Mączlik różanecznikowy najchętniej bytuje na różanecznikach, takich jak rododendrony. Pod względem wyglądu jest bardzo podobny do mączlika szklarniowego – ma mlecznobiałe skrzydła i żółty tułów, jednakże nie posiada woskowych wyrostków, które są charakterystyczne dla mączlika szklarniowego.
Mączlik warzywny (Aleyrodes proletella)
Mączlik warzywny na skrzydłach ma ciemne plamki, co odróżnia go od mączlika szklarniowego. Najbardziej destrukcyjne dla roślin są larwy tego typu mączlika, ponieważ żerują one na dolnej stronie liści i osłabiają roślinę poprzez kradzież cennych soków
Czas potrzebny na rozwój jednego pokolenia mączlika warzywnego ściśle zależy od warunków atmosferycznych, zwłaszcza temperatury. Przy temperaturze 16-18°C wynosi średnio 45-50 dni, natomiast przy wyższych temperaturach, powyżej 28°C, proces ten może się skrócić do około 19-25 dni. Z tego powodu konieczne jest wieloetapowe podejście do zwalczania mączlika warzywnego, uwzględniające jego różnorodne stadia rozwojowe (nie wszystkie są podatne na insektycydy).
Jak chronić się przed mączlikiem?
W przypadku mączlika działać trzeba szybko. Przede wszystkim plantację systematycznie lustrujemy – najlepiej przy użyciu żółtych tablic lepowych. Dzięki nim szkodniki, przyciągnięte żółtym kolorem, zostają uwięzione i nie mogą się uwolnić. Umieszczenie pułapek na wysokości do metra wspomaga złapanie owadów oraz pozwala na ich wcześniejsze wykrycie. Tym sposobem można zapobiec poważnej inwazji, natychmiast stosując odpowiednie opryski przeciwko mączlikowi.
Poza tym warto dbać o porządek na polu – usuwać chwasty, stosować płodozmian i usuwać resztki po poprzednich uprawach.
Zwalczanie mączlika
Mączliki należą do pasożytów, których trudno się pozbyć. Im szybciej zauważymy niepożądanego gościa, tym większa szansa, że uda się ochronić nasze rośliny.
Zwalczanie biologiczne mączlika
Do pierwszych zabiegów warto wykorzystać NeemAzal -T/S, zawierający mieszaninę naturalnych substancji aktywnych z grupy limonoidów. Można go stosować w uprawach ekologicznych. Najskuteczniej działa na larwy i młode osobniki. Ten środek na mączlika sprawia, że owady pobierają azadyrachtynę wraz z tkankami roślinnymi lub sokami roślinnymi podczas żerowania, co zmniejsza ich apetyt i wpływa negatywnie na rozwój oraz zdolność rozrodczą szkodników.
Zwalczanie mechaniczne mączlika
Owady dorosłe można również próbować zwalczać, używając produktów zawierających oleje działające mechanicznie, takich jak Emulpar 940 EC. Dużym plusem takich środków jest brak karencji.
Naturalny wróg mączlika
Mączliki można zwalczać przy pomocy ich naturalnych wrogów. Są one powszechnie wykorzystywane w profesjonalnych szklarniach i tunelach foliowych, a także coraz częściej na polach otwartych. Te pożyteczne owady można zakupić w postaci gotowych preparatów biologicznych (niektóre zawierają więcej niż jeden gatunek drapieżników). Naturalny wróg mączlika to przede wszystkim dziubałeczek mączlikowy (pluskwiak). Inne naturalne drapieżniki żywiące się mączlikami, dostępne jako biologiczne preparaty na mączlika, obejmują Amblyseius swirskii (roztocz), Delphastus catalinae (biedronka), Aphelinus abdominalis (dobrotnica szklarniowa), oraz Aphelinus mali (osiec mączlikowy).
Aby naturalny wróg mączlika był efektywny w zwalczaniu mączlików, trzeba mu zapewnić odpowiednie warunki, m.in. właściwą temperaturę. Nie zaleca się równoczesnego stosowania środków ochrony roślin oraz żółtych tablic lepowych.
Skuteczny oprysk na mączlika
Substancje aktywne zdolne do usuwania mączlików to głównie acetamipirid. Na mączlika na pewno pomoże (zwłaszcza w uprawach amatorskich) Polysect (działa również profilaktycznie) lub Mospilan 20 SP. Do oprysków można używać produktów takich jak Movento 100 SC i Benevia 100 OD. Ponadto, na mączlika zapobiegawczo zadziała preparat zawierający cyjanotraniliprol - Verimark 200 SC – stosowany do zaprawiania rozsady, skutecznie zabezpiecza rośliny przed mączlikiem.
Podsumowanie tematu zwalczania mączlika
Mączlik jest problemem, który wymaga zastosowania różnorodnych metod zwalczania, aby minimalizować jego negatywny wpływ na uprawy roślin. Mechaniczne, biologiczne oraz chemiczne środki mogą być skuteczne w redukcji populacji mączlika, jednak kluczowe jest szybkie reagowanie i regularne monitorowanie roślin. Odpowiednie działania ochronne mogą zapobiec znacznym stratom w uprawach warzywnych i ozdobnych.