W Polsce aż 90% gleb uprawnych to ziemie o niskiej zawartości materii organicznej¹, a przez to bardzo podatne na zakwaszenie. W związku z tym, jednym z najważniejszych zadań i wyzwań współczesnego rolnictwa jest zwiększenie żyzności gleby - to od jej jakości zależy jakość i ilość plonów. W artykule podpowiemy, jak poprawić stan gleby.
|
Spis treści: |
Poprawa struktury gleby poprzez uprawę poplonów
Jeszcze do niedawna rolnicy niezajmujący się hodowlą zwierząt uznawali poplony za rośliny mało istotne. Dla nich najważniejsza była uprawa główna, a nie nawozy zielone. Zmieniła to polityka rolna i dopłaty w ramach Ekoschematu Rolnictwo węglowe. Za uprawę poplonu można otrzymać 5 punktów, które odpowiadają wartości 500 zł za hektar takiej uprawy².
Poplony to nie tylko dodatkowy dochód, ale przede wszystkim istotny element pracy nad glebą. Pamiętajmy, że stałe działania mające na celu poprawę struktury gleby i jej życia biologicznego są fundamentem produkcji roślinnej. Jakie więc nasiona na poplon wybrać? Warto zdecydować się na poplony, które skutecznie spełnią swoje zadanie i pozytywnie wpłyną na glebę. Chodzi o jak najlepsze dopasowanie roślin na poplon do rodzaju gleby.
|
Typ gleby |
Najlepsze rośliny poplonowe |
|
Ciężkie |
bobik, wyka, łubin wąskolistny |
|
Średnie |
łubin, peluszka, wyka |
|
Lekkie |
łubin żółty, seradela, facelia |
Rośliny te mogą być uprawiane w plonie głównym, poplonowo i międzyplonowo, zapobiegając utracie składników pokarmowych poprzez wymywanie i rozkład mikrobiologiczny.
Nawozy zielone ograniczają rozwój chwastów, szkodników i chorób, poprawiają fitosanitarność gleby oraz mogą być używane do ściółkowania upraw i produkcji kompostu.
Rewitalizacja gleby poprzez odpowiedni płodozmian
Odpowiednio zaplanowany płodozmian utrzymuje wysoką żyzność gleby i zapobiega jej zmęczeniu, które wynika z wieloletniej uprawy tego samego gatunku. Płodozmian wprowadza materię organiczną, ogranicza toksyny i patogeny oraz poprawia strukturę gleby. Istotą płodozmianu jest celowe następstwo różnych grup roślin, takich jak zboża, rośliny okopowe, bobowate i warzywa, w okresie co najmniej czterech lat. Czasem jest to bardzo trudne i płodozmian jest ograniczony do unikania uprawy roślin z tej samej rodziny botanicznej po sobie oraz dbanie, by gleba była jak najdłużej okryta.
Jak poprawić jakość gleby i zadbać o rośliny wykorzystując nawozy organiczne?
Intensywne użytkowanie gleby i oparcie produkcji rolniczej wyłącznie na nawożeniu mineralnym bez dodatku materii organicznej skutkuje spadkiem zawartości próchnicy, zanieczyszczeniem gleby i wód metalami ciężkimi oraz pogorszeniem właściwości fizykochemicznych i biologicznych gleby.
Aby zwiększyć urodzajność gleby, trzeba regularnie stosować nawozy organiczne (kompost, obornik i poplony). Te nawozy dostarczają materii organicznej, niezbędnej do powstawania próchnicy. Przeciętnie, w glebach mineralnych substancja organiczna stanowi 1,5-5% masy warstwy ornej gleby i składa się z częściowo rozłożonych tkanek roślinnych oraz próchnicy właściwej, powstającej w wyniku rozkładu materii organicznej.
Rozkład materii organicznej można przyśpieszyć stosując Bactim Słoma.
Mikroorganizmy glebowe, takie jak bakterie, grzyby, promieniowce, pierwotniaki, nicienie, roztocze i skoczogonki, odgrywają kluczową rolę w procesach rozkładu materii organicznej i tworzenia próchnicy. Pod ich wpływem substancja organiczna ulega różnym skomplikowanym przemianom, zależnym od wilgotności, temperatury, dostępu tlenu i odczynu gleby.
Czytaj więcej w artykule: Mikroorganizmy glebowe - potrzebne czy nie?
Co więcej, stosowanie nawozów organicznych wspiera procesy mineralizacji i humifikacji materii organicznej, które są kluczowe dla podtrzymania życia gleby i roślin. Nawożenie organiczne, w dłuższym okresie czasu, przynosi większe korzyści niż tradycyjne nawożenie mineralne, gdyż próchnica sprzyja powstawaniu agregatów glebowych, co z kolei poprawia strukturę gruzełkową gleby.
Podsumowanie tematu rewitalizacji gleby
W Polsce zdecydowana większość gleb uprawnych boryka się z niską zawartością materii organicznej. Stanowi to więc ogromne wyzwanie dla rolników, którzy nieustannie dążą do zwiększenia ich żyzności. Poprawa struktury gleby, poprzez metody takie jak uprawa poplonów, odpowiednio zaplanowany płodozmian czy wykorzystanie nawozów organicznych, może znacząco wpłynąć na jakość i ilość plonów.
¹ Dane wg Koalicji Zdrowe Gleby https://zdrowegleby.pl/raport.pdf [na dzień 18-07-2024]
² Sprawdź https://www.gov.pl/web/arimr/rolnictwo-weglowe-i-zarzadzanie-skladnikami-odzywczymi-24