Stosowanie chemicznych środków ochrony roślin to jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom, szkodnikom i chwastom, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla plonowania. Preparaty tego typu mają szerokie zastosowanie między innymi w ochronie zbóż, warzyw i owoców. Nie sposób wyobrazić sobie prowadzenia efektywnie działającej gospodarki rolnej bez profesjonalnych środków ochrony roślin, dlatego tym bardziej warto wiedzieć, jak należy je prawidłowo stosować. Dzięki znajomości kilku kluczowych zasad, można z łatwością poprawić jakość upraw oraz zminimalizować koszty ich ochrony.
Historia środków ochrony roślin - początki
Początki chemicznej ochrony upraw rolnych sięgają czasów starożytności i średniowiecza, kiedy to stosowanie wyłącznie substancji pochodzenia naturalnego nie przynosiło oczekiwanych rezultatów w walce z szarańczą, gryzoniami i epidemiami wielu chorób
Jednym z pierwszych środków owadobójczych był dwutlenek siarki oraz arszenik. Początkowo w Azji, a później również w Europie wykorzystywano do tego celu również proszek pochodzenia roślinnego o nazwie pyretrum, zaś w XVIII stosowano odwary z tytoniu oraz preparaty derrisowe (otrzymywane ze sproszkowanych korzeni roślin tropikalnych).
Współczesne środki ochrony roślin
Podstawowym składnikiem środków ochrony roślin, który decyduje o specyfice ich działania jest substancja aktywna, czyli wysokoaktywny związek chemiczny, oddziałujący na określone organizmy. Aby jednak ona mogła zadziałać i być bezpieczna dla otoczenia środek musi być odpowiednio sformułowany. Nieodpowiednia formulacja powoduje często, że dobra substancja aktywna nie działa.
Wszystkie preparaty stosowane w rolnictwie, leśnictwie czy innych gałęziach gospodarki podlegają rejestracji i są dopuszczone do użytkowania dopiero po zbadaniu ich skuteczności biologicznej w typowych dla Polski warunkach klimatycznych i rolniczych. Jednym z najważniejszych elementów oceny ich przydatności jest toksyczność dla ludzi i zwierząt, a także wpływ na środowisko naturalne.
Jak prawidłowo i bezpiecznie stosować środki ochrony roślin?
Do stosowania środków ochrony roślin należy odpowiednio się przygotować, dzięki czemu opryski będą niezwykle skuteczne i korzystne z ekonomicznego punktu widzenia. Zwalczanie szkodników doniczkowych przy użyciu środków ochrony roślin jest zwykle efektywne pod warunkiem przestrzegania kilku zasad. Główną jest użycie środka zgodnie z przeznaczeniem, etykietą - wówczas nie zaszkodzimy urawam, a pozbędziemy się szkodników.
Fizyczne warunki stosowania środków ochrony roślin
Substancje czynne zawarte w chemicznych środkach ochrony roślin są najskuteczniejsze przy ściśle określonej wilgotności oraz temperaturze powietrza. Przykładowo, diflufenikan można stosować, gdy na dworze panuje minimalna temperatura wynosząca 8ºC, jednak najkorzystniejsze działanie wykazuje przy 20ºC. Preparaty, których substancją aktywną jest tifensulfuron, można stosować już przy 12ºC, jednak najskuteczniej zwalczają chwasty, gdy temperatura powietrza oscyluje w granicach 15-25ºC.
Co ważne, stosowanie substancji aktywnych przy temperaturach niższych, niż zalecane na opakowaniu, może spowodować całkowite zahamowanie ich działania. Jak się okazuje, przy zbyt wysokiej temperaturze powietrza, preparaty tego typu mogą doprowadzić do działania fitotoksycznego względem roślin.
Twardość wody odpowiednia do sporządzenia cieczy użytkowej
Stopień twardości wody wykorzystanej do sporządzenia cieczy roboczej jest niezwykle istotny dla skutecznego działania środka ochrony roślin. Optymalne pH wody do wykonania oprysku wynosi 5-6, jednak jak się okazuje w praktyce, problem twardości dotyczy ponad 75% powierzchni Polski. Nieocenione może się więc okazać stosowanie kondycjonerów wody, które niwelują jej twardość, a jednocześnie blokują jony metali wapnia, magnezu, żelaza i chronią substancję czynną danego preparatu przed niekorzystnymi zmianami chemicznymi.
Kolejność mieszania środków ochrony roślin
Podczas przygotowywania cieczy roboczej zawsze należy kierować się odpowiednią kolejnością mieszania poszczególnych substancji, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do ich zbrylenia lub wytrącenia się osadu.
Prawidłowa kolejność dodawania poszczególnych składników jest następująca: kondycjoner wody, nawóz nalistny krystaliczny, nawóz nalistny w płynie, następnie proszek do sporządzania zawiesiny, następnie granule, koncentraty SL, suspoemulsję, koncentrat do przygotowywania emulsji wodnej, formulację olejową.
Jakość środków ochrony roślin
Zdecydowanie nie warto oszczędzać na jakości środków ochrony roślin. Obecnie rynek profesjonalnych preparatów tego typu przesycony jest rozmaitymi produktami, dlatego podczas poszukiwań najlepszego środka, nie warto kierować się ceną, lecz opiniami innych rolników na jego temat. Najczęściej produkty wiodących firm cechują się najlepszą jakością i skutecznością, głównie z uwagi na fakt, iż podlegają nieustannym kontrolom i badaniom nad ich oddziaływaniem na rośliny i środowisko naturalne. Co więcej, produkty wiodących marek są bogate w wiele innowacyjnych substancji, zapewniających wysoką skuteczność, doskonałą jakość i bezpieczeństwo stosowania.
Sposoby stosowania środków ochrony roślin
Środki ochrony roślin można stosować w różnych formach, w zależności od ich formulacji, rodzaju uprawy oraz specyfiki problemu, który chcemy rozwiązać. Najczęściej używane metody to opryski, zaprawianie nasion, aplikacja doglebowa oraz fumigacja. Opryski należą do najpopularniejszych sposobów aplikacji, umożliwiając precyzyjne pokrycie roślin substancją czynną. Zaprawianie nasion pozwala na skuteczną ochronę upraw już na etapie kiełkowania, eliminując ryzyko wczesnych infekcji. Aplikacja doglebowa sprawdza się w przypadku środków systemicznych, które przenikają do rośliny przez korzenie, zapewniając ochronę od wewnątrz. Fumigacja natomiast stosowana jest głównie w celu zwalczania szkodników magazynowych lub patogenów w glebie. Wybór metody aplikacji powinien być dostosowany do konkretnego problemu, fazy wzrostu rośliny i warunków środowiskowych, aby zapewnić maksymalną skuteczność i minimalizować ryzyko dla otoczenia.