W związku z wprowadzaniem w życie nowej dyrektywy azotanowej powinniśmy mocno pochylić się nad stratami azotu jakie zachodzą po zastosowaniu nawozów sztucznych.
Kiedy tracimy azot?
- Spływy powierzchniowe zależą od ilości opadów, szczególnie o charakterze burzowym oraz od oddalenia terminu stosowania nawozu od terminu opadów. Straty te są niezależne od rolnika.
- W moczniku, w momencie szybkiej hydrolizy, do atmosfery wydziela się bezpowrotnie amoniak. Straty mogą dochodzić (w zależności od żyzności gleby i temperatury) nawet do 30% zastosowanego azotu.
- W czasie opadów i w momencie przemieszczania się w profilu glebowym, straty zależą od ilości opadów i głębokości wód gruntowych. Mogą one sięgać około 20-25%.
- W procesie denitryfikacji straty zależą od składu mikrobiologicznego gleby i mogą sięgać 5-10%. W niektórych przypadkach straty stosowanego w nawozach azotu mogą dochodzić nawet do 60%. Patrząc przez pryzmat wielu badań i doświadczeń, straty w nawozach typu prosty mocznik czy saletra 34% dochodzą 30-45%, w zależności od przebiegu pogody.
Dodatkowo straty te mogą być potęgowane przez:
- pH na tyle niskie, aby ograniczało rozwój korzeni.
- Straty spowodowane ograniczeniem pobierania azotu z powodu braku wapnia (nawet gdy pH wynosi około 7,0).
- Brak zbilansowania nawożenia azotowego fosforem, potasem i magnezem.
- Brak zbilansowania nawożenia azotowego siarką.
- Brak zbilansowania nawożenia azotowego mikroelementami. Straty związane z niedoborami któregokolwiek pierwiastka bilansującego rosną wraz ze wzrostem niedoboru, a dodatkowo powodują zatruwanie rośliny nieprzetworzonymi związkami azotu. Obniżają tym samym cały plon oraz jego jakość.
Należy więc zadać sobie bardzo istotne pytanie:
Co możemy zrobić, aby stopień wykorzystania azotu był możliwie jak największy?
Ad 1. Uprawa pól na stokach w miarę możliwości powinna być prowadzona w poprzek stoku. Nie należy stosować nawozów azotowych w krótkim okresie przed silnymi opadami.
Ad 2. Stosowanie nawozów o opóźnionej hydrolizie (Monolith, Alzon).
Ad 3. Stosowanie nawozów o maksymalnie opóźnionej nitryfikacji (Alzon).
Ad 4. Stosowanie nawozów o chemicznym mechanizmie blokowania ulatniania amoniaku (Superstart).
Ad 5. Jak najczęstsze badanie gleby i wapnowanie według potrzeb.
Ad 6. Badanie gleby na zawartość wapnia (nie dotyczy rędzin) i stosowanie jak najczęściej nawozów zawierających wapń, np. Florowit Wapno, Superstart, Extran 27, Sulfan24, Sulfammo23, Lubofoski, ICL Plus10-25, Superfosfat prosty.
Ad 7. Stosowanie odpowiednich do badanej zasobności dawek nawozów fosforowych i potasowych.
Ad 8. Stosowanie nawozów zawierających siarkę – szybko i wolno działającą, nie tylko w rzepaku, ale i w uprawach zbożowych, kukurydzy ziemniaku i innych.
Ad 9. Stosowanie nawozów mikroelementowych o składach odpowiednich dla uprawy lub tworzenie odpowiednich mieszanek, w zależności od gatunku uprawianej rośliny.
Powyższe 9 punktów daje nam możliwość maksymalnego wykorzystania nawozów azotowych jako źródła plonu – nawet w ograniczonych dawkach.