Co zamiast Roundupu? Alternatywy dla rolników | Sklepfarmera.pl

Co to jest glifosat?

Glifosat to organiczny związek z grupy fosfonianów, który skutecznie hamuje aktywność enzymu SPSPS. Substancja ta jest aktywnym składnikiem herbicydów i została opracowana przez Monsanto. Zajął się tym zespół dr Johna Franza. Pierwszy patent na glifosat został wydany w 1974 roku i był sprzedawany pod nazwą handlową Roundup®. W tym miejscu należy wspomnieć, że w latach 50. XX wieku glifosat został odkryty przez Henry'ego Martina ze Szwajcarii, ale jego badania nie zostały jeszcze opublikowane. Po wygaśnięciu patentu, na rynku pojawiło się wiele produktów z glifosatem wytwarzanych przez różnych producentów.

Jak działa glifosat?

Roundup, herbicyd z glifosatem, ze względu na niezwykle skuteczne i dość szybkie działanie, jest jednym z najczęściej stosowanych i wybieranych przez ogrodników, sadowników i rolników preparatów do zwalczania chwastów. Wykazuje najbardziej skuteczne działanie na chwasty jednoliścienne i dwuliścienne spośród wszystkich dostępnych środków. Działa poprzez wnikanie w głąb rośliny po oprysku. Dzięki swojej hydrofilności, glifosat łączy się z cząsteczkami wody, dzięki czemu doskonale rozprowadza się po całej roślinie, zapobiegając fotosyntezie. Hamuje wzrost i rozwój, w wyniku czego niepożądana roślina zaczyna obumierać.

Efekt zastosowania herbicydu z glifosatem widać już po kilku dniach. Na opryskanych roślinach pojawiają się żółte plamy i oznaki więdnięcia. Całkowite obumarcie uciążliwego chwastu następuje po około 3 tygodniach od wykonania oprysku.

Środki z glifosatem – zalety stosowania

Oprócz potencjalnych wad, stosowanie glifosatu ma również zalety.

Herbicydy - skuteczne środki chwastobójcze | Blog Sklepfarmera.pl

Jedną z najważniejszych jest większy plon – uzyskany nie inaczej jak, dzięki dobrej skuteczności preparatu z glifosatem stosowanego okresach niewegetacyjnych plonu. Z kolei lepsze zbiory mogą przełożyć się na bardziej atrakcyjne ceny żywności. W krajach rozwijających się jest to jeden z elementów walki z głodem.

Ponadto, wyższy plon znacznie zmniejsza wykorzystywany areał – wyższa efektywność to mniej ziemi wykorzystywanej pod uprawę. Wiąże się to również z mniejszym wylesieniem. Natomiast zakaz stosowania glifosatu oznaczałby szukanie innym możliwości na redukcję chwastów, w tym większym wykorzystanie maszyn rolniczych emitujących CO2.

Nie wspominając już o tym, że zyski rolnika stają się wyższe dzięki wyższym plonom :)

Czym zastąpić roundup?

Glifosat w większości utożsamiany jest z herbicydem o nazwie Roundup, jednak w celu zwiększenia różnorodności działania glifosatu, powstały różne jego formy. Zazwyczaj spotkać go można w postaci soli amonowych, sodowych, potasowych, izopropylowych, a może występować również w formie kwasowej. Tym samym, jak łatwo się domyśleć, dostępne są różne preparaty chwastobójcze z tą substancją aktywną.

W Polsce aktualnie (marzec 2022) dopuszczonych jest niemal 100 preparatów opartych na glifosacie i cały czas rejestrowane są kolejne. Jednym z przykładów, który warto przytoczyć jest stosunkowo nowy, bo dostępny od 2021 roku, herbicyd Halvetic, oferowany przez firmę CIECH Sarzyna. Według zapewnień producenta, innowacyjna formuła zapewnia wysoce skuteczne zwalczanie chwastów przy jednoczesnym zmniejszeniu dawki glifosatu, co jest zgodnie z europejskimi inicjatywami ekologicznymi. Herbicydy Ciech cieszą się dużą popularnością, tak więc wielce prawdopodobne jest to, że rynek dobrze przyjmie ten nowy preparat chwastobójczy.

Halvetic to nie pierwszy preparat z nowoczesnym glifosatem od Ciech. Agrosar 360 SL – zamiennik Roundupu rejestrację otrzymał już w 2014 roku.

Co ciekawe, te dwa powyższe herbicydy Ciech postanowił sprzedawać w pakietach. Zestaw Halvetic i Agrosar jest idealnym rozwiązaniem na uporczywe chwasty.

Orkan na chwasty to kolejny herbicyd z glifosatem, tym razem od Synthos. W jego składzie oprócz glifosatu znajduje się substancja o nazwie MCPA. Ma on całkiem inne działanie niż tytułowy środek chwastójczy, jednak może być stosowany jako zamiennik Roundupu. Warto jednak pamiętać, że Orkan nie ma takiego składu jak Randap. Słowo „zamiennik” może być więc mylące. Podobnie jest, gdy jakaś substancja zostaje zakazana – nie ma rejestracji, a tym samym konkretne preparaty są wycofywane z obiegu – pojawiają się wówczas środki potocznie zwane zamiennikami, choć tak naprawdę w swoim składzie mają całkiem inną substancję czynną.

Również koncern Bayer, który przejął kilka lat temu firmę Monsanto, zapowiada badania mające na celu wskazanie, jak bezpiecznie stosować glifosat oraz – jak można się domyślić – stworzenie "bazy" pod kolejne herbicydy totalne doglebowe oparte na tej substancji.

Stosowanie innych preparatów z glifosatem zamiast roundupu, nie jest złym pomysłem. Pamiętajmy tylko o tym, że zawierają one różną ilość i formę tej słynnej substancji czynnej stosowanej w rolnictwie i niekoniecznie będą działać tak skutecznie jak Roundup. 

Czy glifosat jest szkodliwy dla człowieka?

Czy glifosat jest rzeczywiście tak szkodliwy, jak uważają niektórzy działacze ekologiczni? Łukasz Sakowski – autor bloga „To tylko teoria” – wziął ten temat pod lupę. Łącznie napisał kilka artykułów dotyczących tej substancji. My nie będziemy się aż tak rozwodzić – zaznaczymy tylko, że Roundup szkodliwość to temat rzeka. Osoby zainteresowane zgłębieniem wiedzy o glifosacie odsyłamy do tekstów Pana Łukasza.

 

Zwolennicy glifosatu prawdopodobnie będą, niezależnie od badań, uparcie twierdzić, że w żadnym stopniu nie jest on szkodliwy, natomiast zdecydowani przeciwnicy będą odradzali jego stosowanie.

 

W ostatnich latach wzrosła liczba roślin modyfikowanych genetycznie, co również zwiększa ich odporność na działanie glifosatu, a tym samym poniekąd wymusza stosowanie większych dawek herbicydu. Powszechnie stosowanie środków ochrony roślin przyczynia się do tego, że szkodliwe związki zaczynają być magazynowane w środowisku w sposób niekontrolowany.

W związku z tym rozpoczęto badania nad szkodliwym działaniem opisywanej substancji. Opinie badaczy były mocno podzielone. Zauważono, że glifosat może mieć negatywny wpływ na środowisko, ponieważ stosowany w dużych dawkach może gromadzić się w glebie i wodzie w pobliżu miejsc, w których był używany. Odkryto go również w żywności, a nawet w organizmach ludzkich, gdzie może przemieszczać się przez skórę i układ oddechowy.

Naturalnie najbardziej narażoną grupą na zatrucia tym związkiem chemicznym, stali się więc rolnicy oraz ogrodnicy stosujący herbicydy totalne doglebowe lub dolistne z glifosatem, w celu pozbycia się uciążliwych chwastów ze swoich upraw. Nieliczne publikacje przekonują, że nie chodzi „tylko” o zatrucie glifosatem, ale nawet nowotwory, uszkodzenia DNA, wady płodu oraz inne poważne choroby.

Niezależnie od eksperckiej oceny glifosatu, Niemcy jako pierwszy kraj zdecydowały się zakazać jego stosowania. U naszych zachodnich sąsiadów od 2020 r. nie można stosować tej substancji w miejskich parkach i ogródkach domowych, a od 2024 r. ma być ona zakazany całkowicie.

Jeśli zaś chodzi o całą Unię Europejską, to jej organy zaproponowały, aby przedłużyć licencję na stosowanie glifosatu na kolejne 10 lat, czyli do 15 grudnia 2027 roku. Z względu na to, że przedstawiciele państw członkowskich nie mogli znaleźć porozumienia, termin ten skrócono. Ostatecznie przedłużono licencję na 5 lat – obecnie stosowanie glifosatu w UE jest dozwolone do 15 grudnia 2022 r*.

Herbicyd totalny bez glifosatu, czyli czym zastąpić glifosat?

Warto podkreślić, że nie ma dobrej alternatywy dla glifosatu – na rynku nie ma obecnie równie dobrego środka chwastobójczego. Według niektórych rolników zakaz stosowania glifosatu miałby negatywny wpływ na gospodarkę, środowisko naturalne, agrotechnikę i rynek rolny.

Zwiększone wykorzystanie maszyn rolniczych z powodu takiego zakazu doprowadziłoby do zwiększonego zużycia oleju napędowego i większej emisji dwutlenku węgla, jednocześnie zwiększając ilość pracy wymaganej do zwalczania chwastów. Przyczyniłoby się to również do erozji gleby i zaburzenia równowagi fauny glebowej.

Czym zastąpić glifosat, gdyby jednak został całkowicie zakazany? Można stosować inne środki chwastobójcze, takie jak Beloukha (lub inne, dopuszczone do użytku w danym okresie, środki ochrony roślin). Trzeba jednak pamiętać, że herbicyd totalny bez glifosatu, prawdopodobnie nie będzie tak skutecznie zwalczał chwastów, jak preparat, w którym ta substancja się znajduje. Ponadto, trzeba wziąć pod uwagę, że inne herbicydy totalne doglebowe zazwyczaj mają różne działanie i są stosowane w konkretnych uprawach. Roundup czy sama substancja glifosat to jednak herbicyd uniwersalny zwalczający niemal wszystkie chwasty, a stosowany zgodnie z etykietą nie powinien zaszkodzić naszym roślinom.

 


* Informacje zawarte w tekście są aktualne na dzień publikacji artykułu tj. 31.03.2022 r.