5 słów do zwalczania chwastów w zbożach ozimych jesienią

Wszystkie rośliny, które rosną wśród wysianych przez człowieka roślin uprawnych jako niepożądane nazywamy chwastami. Chwasty konkurują z roślinami uprawnymi o wodę, składniki pokarmowe, miejsce w łanie, słońce, powodują zwiększenie ilości chorób na roślinach uprawnych, utrudniają zbiór.

Wśród najgroźniejszych chwastów w zbożach ozimych takich jak przytulia czepna, chaber bławatek, maki, gwiazdnica pospolita, fiołek polny, przetaczniki, poczesne miejsce zajmuje miotła zbożowa. Jest to chwast z rodziny traw, charakteryzujący się bogatą wiechą. Miotła zbożowa rozwija się najczęściej w zbożach ozimych, ale w latach gdy jest zimna i mokra wiosna (szczególnie maj) wschodzi też na wiosnę. Różnica między formą ozimą a jarą istnieje tylko w ilości wiech. Jara wydaje 2-4 wiechy, ozima 4-11 wiech. Roślina ta preferuje stanowiska wilgotne na glebach średnich i lekkich o pH w granicach 5,0-6,5. Niemniej jednak spotykamy ją również na glebach cięższych o niskiej zawartości wapnia i dobrym uwilgotnieniu. Z pola na pole przenosi się w trakcie zbioru kombajnem, z obornikiem, ze źle wyczyszczonym materiałem siewnym, z wodą i wiatrem oraz przez zwierzęta. Łatwość w przystosowaniu się do siedliska i olbrzymia plenność (5000 – 15000 nasion z rośliny) tworzy ten chwast trudnym przeciwnikiem. Sytuację tę pogarsza szybkość wytwarzania ras odpornych na herbicydy.

Dlaczego zwalczanie chwastów jesienią jest lepsze?

1. Zapobieganie powstawaniu odporności: stosowanie zmianowania herbicydowego (w rozumieniu miejsca działania substancji aktywnych, a nie zmiany substancji, grupy HRAC).
2. Ograniczenie strat spowodowanych olbrzymim apetytem chwastów na wodę i składniki pokarmowe.
3. Umożliwienie niczym nie ograniczonego wzrostu roślinom uprawnym (konkurencja o miejsce).
4. Zapewnienie dobrego rozwoju korzeniom roślin uprawnych (brak konkurencji o światło – roślina mocniej rozwija system korzeniowy).

Herbicydy miotłobójcze stosowane wiosną oparte są w zasadzie o dwie grupy substancji aktywnych:

• pierwsza to tzw. grupa ALS do której należą sulfonylomoczniki oraz florasulam, poksysulam, penoksulam,
• druga to inhibitory acetylokoenzymu A (herbicydy Axial 50 EC, Puma 069EW).

Dlatego stosując wiosną herbicydy mające nawet substancje aktywne o innej nazwie działamy w na chwasty w tym samym miejscu, Wtedy raz zdobyta odporność np. na Glean 75 WG, Chisel, Lancet przenosi się na inne preparaty z tej samej grupy. Aby temu zapobiec należy zdecydować się na zwalczanie miotły jesienią gdyż mamy wtedy do wyboru kilka preparatów mających w swym składzie substancje aktywne działające w roślinie w innym miejscu, nie tylko jako imhibitory powstawania aminokwsasów (tzw. grupa ALS).

TABELA: Substancje stosowane w herbicydach jesiennych do zwalczania miotły zbożowej

Jak widać jesienią mamy kilka substancji działających w różnych miejscach rośliny, przez co nie ma mowy o odporności.

Najlepszy moment na zwalczanie chwastów w zbożach ozimych

1. Chlorotoluron pobierany jest przez nasiona, korzenie, część podliścieniową łodygi , liścienie i liście może być więc stosowany zaraz po siewie i powschodowo.
2. Diflufenikan pobierany przez liścienie liście i część podliścieniową łodygi, oraz korzenie stosowany głównie nalistnie w bardzo wczesnych fazach rozwojowych.
3. Flufenacet pobierany głownie przez nasiona, korzenie część podliścieniową i częściowo przez liście stosowany w mieszankach w bardzo wczesnych fazach rozwojowych chwastów.
4. Pendimetalina pobierana jest głównie przez korzenie, a także przez liścienie, liście; stosowana w bardzo wczesnych fazach rozwojowych chwastów.
5. Prosulfokarb pobierany jest przez korzenie, część podliścieniową liścienie i liście stosowany na wschodzące chwasty.
6. Flupyrsulfuron metylowy pobierany jest przez liścienie, liście, korzenie oraz część podliścieniową stosowany na młode chwasty.
7. Chlorosulfuron pobierany jest przez liścienie, liście, korzenie oraz część podliścieniową stosowany na młode chwasty.

Warunkiem wysokiej skuteczności preparatów opartych na tych substancjach aktywnych jest wilgotna gleba w momencie wykonywanego zabiegu i w momencie wschodów chwastów.

Skuteczność tych substancji aktywnych zaczyna się już od 0℃ (chlorotoluron), dla większości jest to jednak ok 5℃, co jest uwarunkowane procesami biochemicznymi zachodzącymi w chwastach. Nie jest jednak ważna temperatura w momencie samego zabiegu (jak w przypadku preparatów nalistnych). Ważne aby taka temperatura pojawiła się w okresie kilku do kilkunastu dni po zastosowaniu środka.

Strategia wyboru herbicydu

1. Na polu rosną chwasty, które możemy zwalczyć jesienią: gleba idealnie doprawiona. Nie ma chwastów które atakują wiosną (ostrożeń polny, owies głuchy, stokłosy, wiechliny, życice) wykonujemy zabieg preparatem lub mieszaniną herbicydów o jak najszerszym spektrum działania, np. Komplet 560 SC, Trinity 590 SC. W tym przypadku zabiegi te wykonujemy bez względu na termin siewu dobierając odpowiednio herbicydy.
   • gdy na polu jest dużo samosiewów rzepaku dodajemy 5-8g preparatu Glean (herbicyd, substancja czynna: chlorosulfuron), bądź gdy zboże złapie 3 liść można zastosować preparat oparty na tribenuronie metylu,
   • gdy na polu występuje duże nasilenie chabra bławatka należy zastosować preparat zawierający chlorotoluron, w wersji drugiej można dodać czystego chlorotoluronu przynajmniej 500g/ha, bądź zastosować w fazie 3 liści preparat oparty na Tribenuronie metylu,
   • przy dużym nasileniu przytulii czepnej najlepiej stosować preparaty zawierające diflufenikan lub pendimetalinę albo obie substancje razem,
   • w przypadku kłopotów z fiołkiem stosujemy preparaty oparte o diflufenikan.
2. Na polu rosną chwasty które możemy zwalczyć tylko wiosną.
   • mimo, że wiosną będziemy wykonywać zabieg często preparatami, które zwalczają też miotłę (np. Puma Uniwersal 069 EW na owies głuchy) należy jednak wykonać zabieg miotłobójczy jesienią. Zabieg ten pozwala nam pozbyć się konkurencji chwastów już jesienią, a także przeciwdziała powstawaniu odporności, jest się mniej uzależnionym od niekorzystnego przebiegu pogody wiosną. Do zabiegu wybieramy wtedy w miarę tanie rozwiązania
   • przy bardzo późnych siewach np. listopad można dopuścić brak zabiegu jesiennego, ale narażamy się na niekorzystny przebieg pogody wiosną powodujący, że zabieg może być wykonany nieterminowo i mało skutecznie.

Dobrze by było w takim przypadku wykonać tani zabieg typowo doglebowy.

Aby dobrze wybrać substancje aktywne dla pola musimy przeprowadzić podobną analizę zagrożenia chwastami jak w punkcie 1.

* Proponowane preparaty i substancje aktywne są dopuszczone do sprzedaży i użytku na dzień publikacji artykułu.
* Artykuł powstał przy współpracy z Doradcą Rolnym Jerzy Mleczko.