Szkodniki magazynowe jak grzyby, insekty czy nawet gryzonie, mogą zniweczyć cały trud włożony w uprawę i zbiory zbóż oraz innych płodów rolnych. Dodatkowo często po żniwach, kiedy wydaje się, że najtrudniejsza część pracy jest już wykonana, zapomina się o miejscu przechowywania zbiorów. Nim rolnik zorientuje się, że ziarno jest zniszczone, najczęściej jest za późno. Kontrola przestrzeni magazynowej pod kątem występowania szkodników jest więc bardzo ważnym obowiązkiem każdego rolnika, jeszcze przed składowaniem produktów. Na tym jednak praca się nie kończy, bo przechowywane zbiory należy regularnie doglądać, a w razie konieczności - stosować odpowiednie środki ochrony roślin. Poniżej, przedstawiamy najważniejsze informacje na temat zwalczania szkodników magazynowych.
Najpowszechniejsze rodzaje szkodników magazynowych
W różnego rodzaju magazynach i innych miejscach do przechowywania zbiorów i płodów rolnych, panują najczęściej warunki sprzyjające rozwojowi bardzo wielu rodzajów szkodników. Ich występowanie determinuje kilka czynników. Przede wszystkim, występowanie pokarmu, ale również temperatura, zaciemnienie, wilgotność i inne. Można więc powiedzieć, że w okresie jesienno-zimowym, kiedy to przechowuje się ziarna zbóż, w magazynach występują bardzo dobre warunki do rozwoju dla różnego rodzaju szkodników. Zasadniczo można je podzielić na trzy najważniejsze grupy – grzyby, insekty oraz gryzonie.
Grzyby – nie tylko szkodniki, ale również pokarm dla insektów
Zarodniki grzybów przenoszą się wraz z kurzem i pyłem. Odpowiednie warunki do ich rozwoju to wyższa wilgotność, odpowiednia temperatura, a także zaciemnienie. Żerują więc najczęściej na zbożu o podwyższonej wilgotności (przekraczającej 15%). Najbardziej narażone na aktywność grzybów są ziarna uszkodzone fizycznie. Na obecność grzybów w przestrzeni magazynowej trzeba zwrócić szczególną uwagę jeszcze przed umieszczeniem tam plonów. Grzyby bowiem wytrzymują bez pokarmu nawet kilka miesięcy, a dodatkowo same mogą stanowić pokarm dla innych szkodników, na przykład insektów. Środki chemiczne przeciw grzybom warto jest więc stosować z odpowiednim wyprzedzeniem i w ten sposób pozbyć się zarówno problemów z grzybami, jak i niektórymi insektami.
Insekty, czyli zniszczenia na dużą skalę
Insekty to najliczniejsza grupa szkodników, które można spotkać w magazynach i silosach. Za cechy wspólne większości gatunków, można uznać dużą żarłoczność, szybkie namnażanie się, a także bardzo dużą skalę zniszczeń plonów. W związku z tym, gdy tylko wykryje się obecność insektów, należy niezwłocznie przystąpić do działania, aby zminimalizować szkody. Stosować można liczne środki owadobójcze, ale na początku dobrze jest zastosować tak zwane pułapki feromonowe, które przyciągają insekty swoim zapachem – nie tylko pozwalają wyłapywać te szkodniki, ale przede wszystkim w ogóle ujawniają ich obecność. Często jest to bowiem utrudnione, bo larwy wielu insektów żerują wewnątrz ziarna. Do najpowszechniejszych gatunków należy zaliczyć wołka zbożowego, trojszyka ulca czy mola ziarniaka. Aby zminimalizować ryzyko ich pojawienia się w magazynie należy w jeszcze pustym pomieszczeniu zastosować środki owadobójcze takie jak: Actellic 500 EC lub Actellic 20 FU.
Po wykryciu w ziarnie insektów należy pamiętać o tym, nie wolno opryskiwać leżącego zboża, bo może doprowadzić to do nadmiernego, punktowego skażenia ziaren. W takiej sytuacji opryski należy wykonać, gdy ziarno jest w ruchu, na przykład w systemie transportowym magazynu.
Gryzonie – najbardziej uciążliwe szkodniki magazynowe
Gryzonie, czyli najczęściej myszy i szczury, niszczą największe ilości ziaren. Nie tylko zjadają je, ale również zanieczyszczają swoją sierścią i odchodami. Dodatkowo mogą przenosić różne choroby, a także pasożyty. Walka z nimi jest szczególnie uciążliwa, bo są to szkodniki przebiegłe, unikają kontaktu z człowiekiem i rzadko udaje się złapać je „na gorącym uczynku”. O ich występowaniu świadczą najczęściej odchody oraz zniszczone w bardzo charakterystyczny sposób ziarna. Sposoby walki z gryzoniami są ograniczone. Trudno wskazać jeden skuteczny środek ochrony roślin, który sobie z nimi poradzi. Można stosować popularne trutki w postaci granulatu, ale przede wszystkim nie należy stosować ich w bezpośrednim sąsiedztwie stosów ziarna, aby nie zanieczyścić ich bardzo toksyczną substancją. Dodatkowo, pamiętając o przebiegłości gryzoni, trzeba wiedzieć, że niekoniecznie muszą one zdecydować się na zjedzenie trutki, podczas gdy mają dostęp do świeżego ziarna. Rozwiązaniem problemu ewentualnego zanieczyszczenia mogą być pułapki żywołowne, wciąż jednak nie ma gwarancji, że gryzonie skuszą się na przynętę.
Przygotowanie magazynu i stosowanie odpowiednich środków ochrony roślin
Zwalczanie szkodników magazynowych to żmudna i uciążliwa praca, która nie zawsze przynosi rezultaty. Nawet skrupulatnie przygotowując przestrzeń na zmagazynowanie plonów, a następnie doglądając ich regularnie i kontrolując, nie można całkowicie wykluczyć pojawienia się insektów lub gryzoni. Nie oznacza to jednak, że cały trud idzie na marne. Dzięki tym wszystkim zabiegom można zminimalizować ryzyko pojawienia się szkodników, a dzięki stałemu nadzorowi można reagować natychmiast i zdusić problem w zarodku. Niezbędne do tego są odpowiednie środki ochrony roślin. Stosując je należy jednak bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta – to najlepsza gwarancja tego, że uda się zwalczyć szkodniki magazynowe i nie zanieczyścić plonów.