Śmietka kapuściana – niewielka, lecz groźna. Jej obecność może skutkować poważnymi uszkodzeniami wielu roślin, dlatego ważne jest zrozumienie jej cyklu życiowego oraz poznanie skutecznych strategii zwalczania.
|
Spis treści: |
Śmietka kapuściana – co to za szkodnik?
Śmietka kapuściana, choć przypomina muchę, to w rzeczywistości jest jednym z najgroźniejszych szkodników na polach uprawnych. Co prawda dorosłe osobniki są mniejsze od muchy, lecz to larwy śmietki kapuścianej są głównym źródłem szkód. Te białawe, beznogie gąsienice atakują korzenie różnych warzyw kapustnych, takich jak brokuły, kalafior, a nawet rzepak. Śladem obecności śmietki są płytkie tunele wydrążone w korzeniach. Efektywne zwalczanie tego szkodnika wymaga pełnego zrozumienia jego cyklu życiowego.
Śmietka - cykl rozwojowy
Śmietka kapuściana zimuje w glebie jako poczwarka. Wiosną, zazwyczaj na przełomie kwietnia i maja, gdy temperatura gleby osiągnie 10⁰C, samice wylatują i składają jaja w pobliżu roślin kapustnych lub bezpośrednio na ich korzeniach - zwykle około 100 jaj o długości 1 mm, chociaż zdarza się i 300 na jednej roślinie.
Po 4-8 dniach z jaj wykluwają się larwy, które początkowo żerują na korzeniach bocznych, a później przechodzą do ataku na korzenie główne i szyjkę korzeniową.
Po 3-4 tygodniach larwy z pierwszego pokolenia przekształcają się w poczwarki, zazwyczaj zakopując się w glebie, choć czasami mogą to robić także w uszkodzonych roślinach. Drugie pokolenie śmietki zwykle pojawia się w lipcu i sierpniu, a trzecie we wrześniu i październiku.
Ogólnie uważa się, że w ciągu roku występują trzy pokolenia śmietki kapuścianej, jednak ze względu na coraz cieplejszą jesień można zauważyć nawet czwarte pokolenie tego owada.
Śmietka kapuściana w rzepaku
Doświadczony rolnik zdaje sobie sprawę z tego, że śmietka kapuściana w rzepaku to duże zagrożenie dla jego uprawy. Larwy śmietki kapuścianej już jesienią mogą spowodować poważne straty, które trudno zauważyć.
Głównymi objawami śmietki kapuścianej są brązowe plamy na szyjce korzeniowej rośliny oraz gnijące obszary. Dodatkowo, można dostrzec wyraźne chodniki w zewnętrznej warstwie korzenia oraz w środku szyjki korzeniowej, a także martwą tkankę z larwami szkodnika.
Silnie uszkodzone rośliny mogą całkowicie obumrzeć i są bardziej podatne na infekcje, takie jak sucha zgnilizna kapustnych czy werticilioza. Rzepak dotknięty przez śmietkę kapuścianą jesienią słabiej zimuje, a przy srogich mrozach jest bardziej narażony na uszkodzenia. Co prawda, przy łagodniejszych zimach rzepak może przetrwać i w pewnym stopniu zregenerować system korzeniowy, ale w porównaniu do zdrowych roślin, częściej wylega i szybciej dojrzewa.
Czy warto stosować oprysk na śmietkę w rzepaku?
Wielu rolników twierdzi, że zwalczanie śmietki kapuścianej w rzepaku insektycydami nie ma większego sensu. Nie możemy się z tym w 100% zgodzić, choć jest w tym sporo racji.
Larwy żerują w korzeniach, a opryski w większości pokrywają tylko liście roślin, nie dostając się do korzeni… Skuteczny insektycyd musiałby trafić w okres nalotów dorosłych osobników jesienią.
Takim produktem jest Inazuma 130 WG - środek na śmietkę kapuścianą i inne szkodniki w rzepaku ozimym na bazie acetamiprydu i lambda-cyhalotryny. Zestawienie tych dwóch składników aktywnych, działających na różnych zasadach, powoduje, że preparat jest skuteczny nawet w trudnych warunkach pogodowych – działa już od temperatury 5°C i jest odporny na zmywanie przez deszcz.
Inne preparaty na oprysk na śmietkę kapuścianą
Na przestrzeni ostatnich lat powstało sporo środków i preparatów na śmietkę kapuścianą. Można je podzielić na te, które stosuje się przed siewem czy sadzeniem roślin oraz na te do stosowania podczas wzrostu i rozwoju rośli, po wylocie szkodnika.
Przed siewem rzepaku, doglebowo można zastosować insektycyd Belem 0,8 MG SMB (cypermetryna).
W przypadku innych warzyw kapustnych przed sadzeniem rekomendowany jest Verimatk 200 SC (cyjanotraniliprol). Podlewanie kapusty na śmietkę jeszcze na etapie rozsady przyczynia się nie tylko do zwalczenia tego szkodnika, ale zmniejsza również ryzyko wystąpienia chorób i zwiększa plon.
Środkiem stosowanym jako oprysk na śmietkę w okresie wzrostu i rozwoju rośliny jest Benevia 100 OD (również z cyjanotraniliprolem). Innym, stosowanym w tym sam czasie, bardzo popularnym preparatem jest Karate Zeon 050 CS z substancja czynną lambda-cyhalotryna.
Wspominając o insektycydach nie można ominąć Mospilanu 20 SP. Tego preparatu opisywać zbytnio nie trzeba – każdy rolnik go zna. Jeśli chodzi o zwalczanie śmietki Mospilan stosuje się m.in. w uprawie szpinaku, kalafiora, brokuła i kapusty.
Śmietka kapuściana zwalczanie czy zapobieganie?
Skutecznie zapobieganie i zwalczanie śmietki kapuścianej rozpoczyna się jeszcze przed siewem czy sadzeniem i obejmuje kilka zasad:
-
Należy stosować płodozmian, pozostawiając co najmniej 4-letnią przerwę w uprawie kapustnych.
-
Ważne jest również zachowanie odpowiedniej odległości między tegorocznymi a zeszłorocznymi plantacjami (nie siejmy rzepaku na polu przyległym do miejsca z zeszłoroczną plantację, nawet jeśli to było pole sąsiada).
-
Najlepiej unikać zakładania plantacji w pobliżu roślin długo kwitnących, które przyciągają muchówki.
-
Równie ważna jest orka zimowa i wiosenna, ponieważ wydobywa poczwarki śmietki na powierzchnię gleby, ułatwiając ich eliminację przez ptaki lub niskie temperatury.
-
Usuwanie chwastów, zwłaszcza z rodziny kapustowatych (m.in. tasznika pospolitego czy tobołki polnej), ogranicza dostęp szkodników do roślin.
-
Stosowanie osłon z małymi oczkami czyli tzw. siatek barierowych na śmietkę pomaga zapobiegać składaniu jaj wokół szyjek korzeniowych roślin kapustnych.
Monitoring – żółta pułapka na śmietkę kapuścianą
Zmieniające się warunki pogodowe nie tylko wydłużyły jesienną wegetację rzepaku ozimego, ale też sprawiają, że naloty i żerowanie agrofagów jest wydłużone w czasie. Niestety oznacza to również słabą skuteczność zapraw. W związku z tym, w przypadku takich szkodników jak śmietka, lustracja jest podstawą skutecznej ochrony. Monitorowanie szkodników pozwala na określenie odpowiedniego czasu przeprowadzenia zabiegów ochronnych. W tym celu możemy stosować żółte naczynia, tablice lepowe lub pułapki zapachowe.
Oprysk na śmietkę należy wykonać, gdy zostanie przekroczony próg szkodliwości, tj. 1 muchówka w ciągu 3 dni.
Podsumowanie tematu śmietki kapuścianej
Śmietka kapuściana wymaga uwagi i działań prewencyjnych. Skuteczne zapobieganie i kontrola nad tym szkodnikiem to klucz do zachowania zdrowych upraw. Pamiętajmy o monitorowaniu populacji, stosowaniu odpowiednich insektycydów oraz praktykowaniu zrównoważonych metod uprawy. Tylko w ten sposób zminimalizujemy skutki śmietki kapuścianej w uprawach.