Kiła kapusty stanowi poważne zagrożenie dla upraw roślin kapustnych, w tym dla rzepaku. Choroba ta jest wywoływana przez pierwotniaka Plasmodiophora brassicae, który prowadzi do powstawania guzów na korzeniach roślin. Te guzki zakłócają funkcje korzeni, ograniczając zdolność roślin do pobierania wody i składników odżywczych z gleby. Kiła rzepaku jest trudna do zwalczenia, ponieważ zarodniki patogenu mogą przetrwać w glebie przez wiele lat. Dzięki swojej odporności na niekorzystne warunki środowiskowe, patogen ten może powodować poważne straty w plonach, prowadząc do zmniejszenia wydajności i jakości zbiorów. W związku z tym, poznanie tej choroby w celu jej zapobiegania jest kluczowe dla zapewnienia zdrowych i obfitych plonów rzepaku.
|
Spis treści: |
Rozwój patogenu wywołującego kiłę rzepaku
Plasmodiophora brassicae, odpowiedzialny za kiłę kapusty, rozwija się w glebie w dwóch formach zarodników: pływkowych i przetrwalnikowych. Zarodniki przetrwalnikowe są zdolne do długotrwałego przetrwania w glebie, nawet przez dwie dekady, co sprawia, że ich eliminacja jest skomplikowana. W odpowiednich warunkach (kwaśna gleba, wysoka wilgotność i umiarkowana temperatura powietrza i gleby - optymalnie 22–24°C), zarodniki przetrwalnikowe przekształcają się w zarodniki pływkowe, które wnikają do korzeni roślin przez włośniki. W korzeniach roślin rozwija się plazmodium, które jest wielojądrową masą komórkową. W wyniku tego procesu powstają nowe zarodniki pływkowe, które mogą infekować kolejne rośliny, powodując szybkie rozprzestrzenianie się choroby. Cykl rozwojowy patogenu sprzyja jego rozprzestrzenieniu, czyniąc kiłę kapusty trudną do kontrolowania.
Kiła kapusty - objawy
Objawy kiły kapusty stają się widoczne już kilka tygodni po infekcji. Młode rośliny mogą wykazywać oznaki osłabienia, takie jak spowolniony wzrost oraz żółknięcie liści. Na korzeniach pojawiają się charakterystyczne guzy, które w początkowej fazie są białe i twarde, ale z biegiem czasu ciemnieją, pękają i rozpadają się. W miarę postępu choroby, rośliny przestają rosnąć, a ich liście więdną. W skrajnych przypadkach, uszkodzenia korzeni są na tyle poważne, że rzepak może całkowicie obumrzeć. Konsekwencją są znaczne straty w plonach, zarówno pod względem ilości, jak i jakości. Objawy te są szczególnie niebezpieczne w okresach zimowych, gdy rośliny są osłabione i bardziej podatne na choroby.
Kiedy pojawia się kiła kapusty?
Kiła kapusty może pojawić się w każdej fazie wzrostu roślin, jednak najczęściej widoczna jest w fazie wegetatywnej, gdy rośliny są bardziej podatne na infekcje. Objawy choroby mogą się rozwijać w ciągu kilku tygodni po zakażeniu, a ich intensywność może różnić się w zależności od warunków glebowych oraz odżywienia roślin. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów, należy jak najszybciej podjąć działania zaradcze, aby zminimalizować straty i zapobiec dalszemu rozprzestrzenieniu się patogenu. Porażone rośliny należy jak najszybciej usunąć z pola i najlepiej spalić.
Kiła kapustnych w rzepaku - skutki porażenia roślin
Porażenie kiłą kapusty prowadzi do poważnych uszkodzeń systemu korzeniowego rzepaku. Na korzeniach tworzą się nieregularne, czerwonobrązowe guzki, które z czasem ciemnieją i stają się kruche. Uszkodzenia te ograniczają zdolność roślin do absorbowania wody i składników odżywczych, co skutkuje zahamowaniem ich wzrostu i więdnięciem. W konsekwencji, rośliny wytworzą słabszy system korzeniowy, co wpłynie na jakość i ilość plonów- z zainfekowanych roślin mogą być one znacznie obniżone, zarówno pod względem ilości nasion, jak i zawartości oleju. Chociaż rośliny mogą próbować wytworzyć nowe korzenie, często są one nieefektywne i nie zapewniają roślinie wystarczającej stabilności oraz dostępu do niezbędnych składników pokarmowych.
Kiła rzepaku - sposoby rozprzestrzeniania się patogenu
Kiły kapusty w rzepaku najszybciej rozprzestrzenia się poprzez zanieczyszczoną glebę oraz sprzęt rolniczy. Zarodniki patogenu mogą przemieszczać się wraz z błotem na maszynach rolniczych, obuwiu oraz w wodzie, co pozwala na ich rozległe rozprzestrzenienie. Zwierzęta, takie jak sarny, jelenie czy dziki, mogą również przyczyniać się do przenoszenia zarodników, przenosząc je na swoich nogach lub sierści. Nawozy naturalne, zwłaszcza jeśli zwierzęta były karmione roślinami zarażonymi kiłą kapusty, mogą również stanowić źródło zarodników. Aby zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się patogenu, ważne jest, aby starannie czyścić sprzęt rolniczy, dezynfekować obuwie oraz unikać pracy na zakażonych polach bez uprzedniego czyszczenia.
Kiła kapusty – zwalczanie, zapobieganie i metody ograniczania strat plonu
Preparaty na kiłę kapusty nie istnieją. Ze względu na to skuteczne zwalczanie kiły kapusty wymaga zastosowania zintegrowanych metod ochrony roślin. Przedstawiamy je w tabeli.
|
Metoda |
Opis |
|
Płodozmian |
Zaleca się utrzymywanie około 7 letniej przerwy w uprawie roślin kapustowatych na zakażonych polach (za minimum uznaje się 4 lata). W tym okresie najlepiej uprawiać rośliny niesprzyjające rozwojowi kiły kapusty, np. zboża, buraki, ziemniaki. Tyczy się to też międzyplonów – na polach porażonych kiłą kapusty lepiej nie uprawiać gorczycy. |
|
Siew odmian odpornych |
Wybór odpornych odmian rzepaku, wyhodowanych z myślą o zwiększeniu odporności na kiłę kapusty, poprawia zdrowie roślin i ich wydajność. Nie powinno się mieszać odmian o podwyższonej tolerancji na kiłę kapusty z tymi, które tej cechy nie mają. |
|
Zwalczanie chwastów |
Regularne usuwanie samosiewów kapustowatych, takich jak tasznik pospolity czy tobołki, które mogą przenosić zarodniki, jest kluczowe w zapobieganiu rozprzestrzenieniu choroby. |
|
Wapnowanie przed ponownym siewem rzepaku |
Gleba o pH 6,5–7,2 jest mniej sprzyjająca dla rozwoju patogenu. Utrzymywanie właściwego poziomu pH ogranicza aktywność zarodników i poprawia zdrowie roślin. |
|
Poprawa struktury gleby |
Optymalizacja stosunków wodnych i poprawa struktury gleby poprzez odpowiednie praktyki rolnicze zmniejsza wilgotność sprzyjającą rozwojowi patogenu. Ważne jest dokładne przeorywanie resztek pożniwnych. |
|
Optymalne nawożenie |
Do prawidłowego wzrostu rzepak potrzebuje odpowiedniego nawożenia, które zapewni mu dużą ilość składników odżywczych w odpowiednich ilościach i terminach. W przypadku walki z kiłą kapusty i innymi patogenami jest to nawożenie borem. |
|
Higiena na polu |
Ważne jest nie tylko dezynfekowanie sprzętu po zabiegach, ale także przestrzeganie odpowiedniej kolejności prac. Najpierw należy przeprowadzać zabiegi na kwaterach wolnych od choroby, aby uniknąć jej rozprzestrzenienia się za pomocą sprzętu i maszyn. |
|
Kontrola pól |
Systematyczne sprawdzanie stanu pól i badanie gleby pod kątem obecności zarodników kiły kapusty umożliwia wczesne wykrycie problemów. |
Odmiany rzepaku o podwyższonej odporności na kiłę
Najlepszym sposobem na ograniczenie ryzyka porażenia kiłą kapusty jest siew odmian, które mają deklarowaną odporność na tę chorobę, znanych jako odmiany kiłoodporne lub kiłotolerancyjne. Pierwszą taką odmianą był rzepak Mendel F1 - zarejestrowany w 2001 roku. Obecnie, każdego roku, rejestrowanych jest coraz więcej takich rzepaków. Większość dostępna jest w naszym sklepie. Obecnie są to:
-
Rzepak ozimy Aliana F1 C1 Scenic Gold + Buteo Start Maisadour
-
Rzepak ozimy SY Aliboom F1 C1 Scenic Gold + Buteo Start Syngenta
-
Rzepak ozimy Croissant F1 C1 Buteo Start + Integral Pro Rapool
-
Rzepak ozimy RGT Kocazz F1 C1 Scenic Gold + Buteo Start RAGT
-
Rzepak ozimy Scorpion F1 C1 Scenic Gold + Lumiposa + Starcover Limagrain
Odmiany te charakteryzują się lepszą tolerancją na działanie patogenu, co pozwala na utrzymanie wyższej jakości i ilości plonów nawet w warunkach zagrożenia kiłą kapusty.
Środki na kiłę kapusty - nowoczesne technologie i innowacje
Nowoczesne technologie i innowacje w zakresie ochrony roślin mogą znacznie poprawić skuteczność metod zwalczania kiły kapusty. Technologie te obejmują:
Zaprawianie nasion
Nowoczesne metody zaprawiania (powlekanie lub inkrustowanie nasion, a nie bejcowanie) mogą skutecznie chronić rośliny przed infekcją już na etapie siewu. Otoczka powinna jak najlepiej przylegać do nasion, by stworzyć ochronną barierę dla nasion i korzeni, zmniejszając ryzyko zakażenia.
Nowoczesne odmiany rzepaku odporne na kiłę kapusty
Badania nad genotypami roślin oraz patogenami pozwalają na opracowywanie nowych, bardziej odpornych odmian rzepaku. Technologie te mogą przyczynić się do zwiększenia odporności roślin na kiłę kapusty oraz innych chorób.
Odpowiednie zarządzanie uprawami
Integracja nowoczesnych systemów zarządzania uprawami, służących do precyzyjnego monitorowania stanu gleby i roślin, pozwala na lepszą kontrolę nad zdrowiem roślin i efektywne stosowanie środków ochrony roślin.
Podsumowanie tematu kiły kapusty w rzepaku
Wprowadzenie nowoczesnych metod ochrony i prewencji jest kluczowe dla skutecznego zwalczania kiły kapusty i minimalizowania strat w plonach. Ze względu na brak preparatów na kiłę kapusty, są one podstawą dbania o zdrowotność upraw rzepaku. Wybór nasion odpornych lub tolerancyjnych na kiłę kapustnych stanowi jeden z najważniejszych elementów ochrony. Monitorowanie stanu upraw również odgrywa istotną rolę w zapobieganiu chorobom. Te działania razem mogą skutecznie minimalizować wpływ tej szkodliwej choroby, co przyczynia się do zdrowych i wydajnych upraw rzepaku.