Słodyszek rzepakowy to jeden z najgroźniejszych szkodników w rzepaku żerujący na pąkach kwiatowych i zalążkach owocostanów. Może doprowadzić do strat w wysokości 80% plonu. Jak wygląda skuteczne zwalczanie słodyszka? Jakie rozwiązania insektycydowe warto stosować?
|
Spis treści: |
Słodyszek rzepakowy - co to za szkodnik?
Słodyszek rzepakowy to mały chrząszcz osiągający do 2,5 mm długości. Jego cechą charakterystyczną jest czarne, metaliczne i błyszczące ciało o granatowym lub ciemnozielonym połysku. Posiada trzyczłonowe czułki zakończone buławkami, a jego larwy dorastają do 4 mm długości. Zimuje w ściółce, na miedzach, w rowach i na skrajach lasu. Choć żeruje na różnych roślinach z rodziny kapustnych, to największe szkody wyrządza uprawom rzepaku ozimego. Co ciekawe, w tym przypadku to dorosłe chrząszcze, a nie larwy, stanowią szkodliwe stadium. Żywi się pyłkiem, przegryzając pąki i uszkadzając słupek. Efektem tego są uszkodzone, żółknące, zasychające i opadające pąki, pozostawiające po sobie jedynie szypułkę. To prowadzi do nierównych kwiatostanów i nieregularnie ułożonych łuszczyn.
Kiedy słodyszek występuje w rzepaku?
Naloty słodyszka rzepakowego rozpoczynają się wczesną wiosną. Pojawiają się, gdy temperatura przekracza 9°C, a masowo żerują przy około 15°C. Niskie temperatury mogą opóźnić rozwój pąków, wydłużając czas szkodliwego żerowania chrząszczy. W związku z tym tak ważne jest regularne monitorowanie plantacji zarówno przed i po zabiegach chemicznych.
Zwalczanie słodyszka rzepakowego to przede wszystkim profilaktyka
Słodyszek często pojawia się nawet na starannie utrzymanych plantacjach. Jednak większe ryzyko infestacji występuje na polach, gdzie nie przestrzega się płodozmianu, korzysta z niepewnego materiału siewnego i stosuje nieodpowiednie nawożenie, np. zbyt intensywne. Dlatego ważne jest ścisłe przestrzeganie płodozmianu oraz zakup materiału siewnego od zaufanych producentów. Zapobieganie słodyszkowi obejmuje także kontrolę zachwaszczenia na polu i w jego otoczeniu, usuwanie resztek pożniwnych, izolację przestrzenną rzepaku od innych roślin z rodziny kapustowatych oraz eliminację samosiewów. W skrócie, zaleca się przestrzeganie zasad integrowanej ochrony roślin w celu skutecznej ochrony plantacji przed tym szkodnikiem.
Kiedy zastosować oprysk na słodyszka w rzepaku?
Termin zwalczania słodyszka rzepakowego określa próg szkodliwości. Aby przeprowadzić oprysk, należy najpierw policzyć liczbę chrząszczy obecnych na roślinach lub w pułapkach. W fazie zielonego pąka, czyli w momencie, gdy roślina znajduje się w fazie zwartego kwiatostanu (BBCH 50-52), poziom ekonomicznej szkodliwości słodyszka rzepakowego wynosi 1-2 chrząszcze na roślinie. Natomiast w fazie luźnego pąka (BBCH 53-59), można pryskać, gdy na jednej roślinie znajduje się 3-5 chrząszczy.
|
Szkodnik |
Termin obserwacji |
Próg szkodliwości |
|
Słodyszek rzepakowy |
Zwarty kwiatostan (BBCH 50-52) |
1-2 chrząszcze na roślinie |
|
Słodyszek rzepakowy |
Luźny kwiatostan (BBCH 53-59) |
3-5 chrząszczy na roślinie |
Do monitoringu słodyszka rzepakowego wykorzystuje się tzw. „żółte naczynia”. To metoda, która jest zarówno najskuteczniejsza, jak i najczęściej używana do monitorowania początkowych nalotów oraz aktywności owadów. Lustrację przeprowadza się zarówno przed opryskiem, jak również po nim. W ten sposób ocenimy skuteczność środka.
Stosując „żółte naczynia”, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:
-
naczynia powinny mieć kolor zbliżony do kwiatów rzepaku,
-
górna część naczynia powinna być wyposażona w małe otwory, aby uniknąć zalania podczas deszczu (te gotowe, dostępne w sprzedaży, już takowe posiadają),
-
do wody można dodać trochę substancji zmniejszającej napięcie powierzchniowe, np. adiuwantu,
-
naczynia należy umieszczać na wysokości rośliny,
-
ustawia się je około 20-30 metrów w głąb plantacji,
-
należy regularnie sprawdzać naczynia przynajmniej raz dziennie, najlepiej w południe.
Środki na słodyszka rzepakowego dostępne w 2024 roku
Ze względu na zmienną pogodę, obecnie zwalczanie słodyszka rzepakowego polega przede wszystkim na stosowaniu insektycydów z substancjami aktywnymi działającymi zarówno w tych niższych, jak i wyższych temperaturach. Są to preparaty z grupy neonikotynoidów (np. acetamipryd) lub pyretroidów (m.in. cypermetryna, tau-fluwalinat, lambda-cyhalotryna czy gamma-cyhalotryna).
Mospilan 20 SP i Carnadine 200 SL - środki na słodyszka rzepakowego z acetamiprydem
Acetamipryd jako substancja aktywna insektycydów pełni ważną rolę w inteligentnej ochronie roślin, ze względu na swoją budowę chemiczną, która pozwala na szybką i skuteczną metabolizację przez pszczoły, co przekłada się na niską toksyczność w stosunku do pszczół miodnych i innych owadów zapylających.
Mospilan 20 SP to preparat o najszerszym spektrum zwalczanych szkodników i chronionych upraw (ponad 280 zastosowań), charakteryzujący się niską toksycznością dla pszczół. Można go kupić w specjalnym pakiecie. Rzepakowy pak insektycydowy od Sumi Agro zawiera 3 opakowania 600 g Mospilanu 20 SP (dawka na 15 hektarów), naczynie do monitoringu szkodników oraz profesjonalną latarkę czołową.
Carnadine 200 SL, z kolei, jest często stosowany do ochrony rzepaku ozimego. Eliminuje m.in. słodyszka rzepakowego, chowacza brukwiaczka, chowacza czterozębnego, chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika.
Znanym środkiem zawierającym acetamipryd i stosowanym jako oprysk na słodyszka rzepakowego jest Leptosar 200 SL.
Cyperkill Max 500 EC - środek na słodyszka w rzepaku z cypermetryną
Jest to insektycyd z grupy pyretroidów z rejestracją do zwalczania szkodników w rzepaku. Na roślinie działa powierzchniowo - kontaktowo oraz żołądkowo. Jego główną substancją aktywną jest cypermetryna. Jak wszystkie pyretroidy, należy go stosować w temperaturze nieprzekraczającej 20°C.
Cyperkill Max 500 EC to insektycyd stosowany nie tylko jako oprysk na słodyszka w rzepaku. Zadziała również na chowacza czterozębnego i podobnika.
Marvik Vita 240 EW - środek na słodyszka w rzepaku z tau-fluwalinatem
Jest to środek owadobójczy o działaniu żołądkowym i kontaktowym przeznaczony do zwalczania szkodników ssących i gryzących w uprawie rzepaku ozimego. Na roślinie działa powierzchniowo. Marvik Vita 240 EW ma rejestrację m.in. w uprawie rzepaku ozimego i zwalcza chowacza brukwiaczka, słodyszka rzepakowego oraz szkodników łuszczynowych.
Inazuma 130 WG - środek na słodyszka rzepakowego z lambda-cyhalotryną i acetamiprydem
Dzięki połączeniu dwóch substancji czynnych - lambda-cyhalotryny i acetampirydu Inazuma 130 WG znakomicie sprawdza się we wczesnowiosennych zabiegach przeciwko szkodnikom łodygowym w rzepaku ozimym. Wykazuje działanie już od 5°C, co umożliwia szybką interwencję przed osiągnięciem przez szkodniki szkodliwego wpływu na uprawy. Ta cecha, w połączeniu z natychmiastowym działaniem na szkodniki (efekt knock down), pozwala na szybkie eliminowanie agrofagów.
Nexide 60 CS - środek na słodyszka w rzepaku z gamma-cyhalotryną
Nexide 60 CS to innowacyjny insektycyd do stosowania m.in. w rzepaku. Dzięki mikrokapsułom gamma-cyhalotryny, może być stosowany w niższych dawkach (50–80 ml/ha). Zapewnia szybkie, skuteczne działanie, długotrwałą ochronę przed szkodnikami, w tym słodyszkiem rzepakowym. Dodatkowo, charakteryzuje się lepszą mieszalnością z innymi preparatami oraz większą odpornością na zmywanie, co podnosi jego bezpieczeństwo i efektywność w uprawach rzepaku.
Podsumowanie tematu zwalczania słodyszka rzepakowego
Słodyszek rzepakowy to groźny szkodnik, który może poważnie uszkodzić plantacje rzepaku. Skuteczne jego zwalczanie wymaga ścisłej kontroli i stosowania odpowiednich insektycydów – najlepiej z grupy neonikotynoidów czy pyretroidów. Należy także regularnie monitorować plantacje, aby ustalić odpowiedni czas na wykonanie zabiegu ochrony roślin. Niemniej istotne jest stosowanie zasad zrównoważonego rolnictwa, które obejmuje płodozmian, kontrolę chwastów oraz usuwanie resztek pożniwnych. W ten sposób można zmniejszyć ryzyko wystąpienia infestacji słodyszka rzepakowego i zminimalizować konieczność stosowania insektycydów.