Zbliża się termin pierwszego pokosu traw. Warto więc w tym momencie zastanowić się nad tym jak zrobić sianokiszonkę dobrej jakości. Właściwie wykonana dostarcza zwierzętom wartościowych składników odżywczych oraz może przynieść oszczędności w produkcji.
|
Spis treści: |
Sianokiszonka coraz popularniejsza
Karmienie zwierząt hodowlanych sianokiszonką ma coraz więcej zwolenników. Prawdopodobnie jest to związane z dużą zawartością składników odżywczych i minerałów w tego rodzaju paszy. Najpopularniejsza jest sianokiszonka w pryzmie. Swoich zwolenników mają również kiszonki w belach oraz w rękawie.
Sianokiszonka jak zrobić?
W żywieniu bydła sianokiszonki znajdują szerokie zastosowanie i mogą być wykorzystywane na różne sposoby. Najlepszym rozwiązaniem jest robienie kiszonki z trawy po wcześniejszym podsuszeniu. W tej formie pasza ma wyższą wartość pokarmową oraz bardziej stabilny skład chemiczny. Poniżej przedstawiamy praktyczny poradnik jak zrobić wysokiej jakości sianokiszonkę.
Termin koszenia trawy na sianokiszonkę
Najważniejszym krokiem przy produkcji sianokiszonki w pryzmie lub belach jest wybór odpowiedniego terminu na pierwszy pokos. Warto kierować się zasadą, że najlepszy czas koszenia to moment, gdy trawy zaczynają się kłosić. Ten etap zapewnia najwyższą wartość odżywczą roślin.
Ponadto, należy pamiętać, że termin pierwszego pokosu może różnić się w zależności od regionu, dlatego warto monitorować rozwój roślin na swoim terenie, aby wybrać optymalny moment.
Termin zbioru pierwszego pokosu wyznacza również moment zbioru kolejnych. Zwykle po pierwszym koszeniu łąkę należy kosić co 42–55 dni (zależy to od częstotliwości koszenia). Opóźnienie terminu zbioru prowadzi do zmniejszenia ilości cukrów i wzrostu zawartości włókna surowego w roślinach, co niekorzystnie wpływa na zdolność do zakiszania materiału i pogarsza strawność kiszonki. Warto więc kierować się zasadą, że lepiej kosić wcześniej, już w fazie kwitnienia, niż czekać do późniejszego okresu.
Sianokiszonka z mokrej czy suchej trawy?
Najlepsza na sianokiszonkę jest trawa sucha. Gdy warunki nie pozwalają na koszenie, to warto poczekać na lepszą pogodę. Sianokiszonka z mokrej trawy ma mniejszą wartość odżywczą. Jeśli jednak deszcz nas zaskoczy, trzeba szybko zebrać trawę i zastosować inokulanty w celu zachowaniu jakości paszy. Przy niepewnej pogodzie lepiej postawić na kiszenie w belach. Sianokiszonka w pryzmie jest bardziej wrażliwa na zmienne warunki atmosferyczne w trakcie zbierania i ubijania zielonej masy.
Technika koszenia trawy na sianokiszonkę
Podczas koszenia traw należy zwrócić szczególną uwagę na zachowanie odpowiedniej wysokości cięcia. Zbyt niskie cięcie może negatywnie wpłynąć na rośliny, uniemożliwiając im pełną regenerację, natomiast zbyt wysokie koszenie może utrudnić wzrost nowych pędów. Dlatego też zaleca się koszenie dość nisko, aby uzyskać maksymalny plon, jednocześnie unikając zbliżania się maszyny rolniczej do ziemi. Najwyższą jakość kiszonki uzyskamy, gdy trawę skosimy w okolicy południa lub w godzinach popołudniowych, gdyż wtedy zawiera ona więcej cukrów niż wczesnym rankiem.
Jak kosić trawę na sianokiszonkę?
Zalecaną wysokością koszenia jest 5 cm, choć funkcjonuje zasada, że optymalna wysokość koszenia powinna się mieścić w zakresie 5–8 cm. Zbyt nisko skoszona trawa jakościowo jest zdecydowanie gorsza oraz wolniej odrasta, natomiast zbyt wysokie cięcie daje mniej paszy.
Suszenie trawy na sianokiszonkę
Kolejnym krokiem jest suszenie zebranej trawy. Przetrząsarka może usprawnić ten proces. Po skoszeniu trawy należy niezwłocznie przystąpić do jej rozrzucenia za pomocą tego urządzenia. Pozostawienie skoszonej trawy na polu przez dłuższy czas może skutkować procesami fermentacji, co negatywnie wpłynie na jakość sianokiszonki.
Jak długo suszyć trawę na sianokiszonkę?
Czas suszenia trawy na sianokiszonkę wyznacza zawartość suchej masy. Zielonka przeznaczona do zakiszenia powinna zawierać przynajmniej 30% suchej masy, aby uniknąć wyciekania soków kiszonkowych z silosu i zapobiec procesowi fermentacji masłowej. Przy sprzyjającej pogodzie (słońce, wiatr) zielonka już po około dobie po skoszeniu zawiera ok. 30–35% suchej masy. Jeśli pokos przeznaczamy na sianokiszonkę, powinien on zawierać ok. 45% suchej masy.
Każdy dzień opóźnienia zbioru powoduje pogorszenie jakości kiszonki. Do oceny zawartości suchej masy stosuje się tzw. "regułę praczki". Prawidłowo dosuszona zielonka przed zebraniem nie powinna oddawać wilgoci podczas skręcania w dłoniach i jednocześnie nie chrzęścić oraz się nie kruszyć. Jeśli ręce są wilgotne, materiał zawiera ok. 30% suchej masy.
Zbieranie biomasy na sianokiszonkę
Kolejnym krokiem w procesie produkcji sianokiszonki jest zbieranie biomasy. Można to zrobić zarówno w pryzmach jak i balotach. Wybór metody zależy od warunków gospodarstwa i potrzeb zwierząt, a poprawne jej dokonanie wpływa na trwałość paszy. Poza tym musimy pamiętać o tym, że na jakość kiszonki wpływa także szybkość jej przyrządzenia. Silos lub pryzmę należy napełniać jak najszybciej. Najlepiej, aby pomiędzy koszeniem a zbiorem na kiszonkę i jej umieszczeniem upłynęło nie więcej niż 2 dni.
Jak rozdrobnić i ubić zielonkę na sianokiszonkę?
Niezależnie czy postawimy na kiszonki z trawy w pryzmie, czy w belach, zielonkę musimy rozdrobnić i bardzo starannie ubić. Pozwoli to na utrzymanie beztlenowych warunków przez cały proces zakiszania. Im więcej suchej masy zawiera zielonka, tym drobniej powinna być pocięta. Optymalna długość sieczki przy 30% suchej masy to 6–8 cm, a przy wyższym jej udziale sieczka powinna być pocięta na odcinki 2,5–4 cm. Niedostatecznie rozdrobniona trawa utrudnia właściwe ugniecenie i zagęszczenie masy roślinnej podczas zakiszania, co może skutkować trudnościami w skarmianiu zwierząt.
Zawijanie w specjalną folię do sianokiszonki
Odpowiednie owinięcie balotów folią zapewnia prawidłowy przebieg fermentacji. Warto wybrać trwałą folię do sianokiszonki, która zapewnia szczelność i ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Więcej o tym przeczytasz w artykule: Jak dobrze wybrać folie do sianokiszonki?. W przypadku pryzmy istotne jest odpowiednie zbicie, gdyż luźny materiał szybko traci na jakości. Każdą warstwę zielonki należy starannie docisnąć, unikając tworzenia warstw o grubości powyżej 30–40 cm, aby zapobiec powstawaniu pustych przestrzeni, co może prowadzić do rozwoju grzybów lub niekorzystnej wtórnej fermentacji zwaną masłową.
Skarmianie zwierząt sianokiszonką
Po upływie 6-8 tygodni od rozpoczęcia fermentacji można rozpocząć skarmianie zwierząt sianokiszonką. Ważne jest, aby nie zaczynać zbyt wcześnie, aby zapewnić kompletny proces fermentacji i zachowanie jakości produktu. Przygotowanie pierwszego pokosu wymaga uwagi i staranności, gdyż właśnie on ma największy wpływ na efektywność produkcji. Dbałość o jakość trawy przekłada się na lepsze pobieranie paszy przez bydło, co z kolei wpływa na jego produktywność i zdrowie. Nie bez znaczenia jest również odpowiednie bilansowanie składników odżywczych w paszy, co zapewnia optymalne warunki żywieniowe dla zwierząt. Można to zrobić wybierając odpowiednią mieszankę traw pastewnych.
Jak zrobić dobrą sianokiszonkę w belach?
Aby wyprodukować dobrą sianokiszonkę w belach i w pryzmie, należy przestrzegać kilku kluczowych zasad. Pierwszym krokiem jest terminowe koszenie, aby zachować jakość trawy i paszy. Wybierając moment zbioru, należy zwrócić uwagę na to, aby trawy były już kłoszone, ale nie w pełni wykłoszone. Następnie należy kosić na wysokości 5-8 cm nad ziemią, unikając zbyt niskiego cięcia, co może negatywnie wpłynąć na jakość paszy. Kontrola suchej masy jest także kluczowa – trawa powinna mieć przynajmniej 30% suchej masy, aby uniknąć problemów z fermentacją. Po szybkim zebraniu trawy i precyzyjnym jej przycięciu, należy dbać o staranne ugniatanie każdej warstwy zielonki, aby uniknąć pustych przestrzeni i niekorzystnej fermentacji. Na koniec zielonkę należy szczelnie okryć folią, aby przyspieszyć i ułatwić proces fermentacji. Warto pamiętać, że celem nie jest jedynie szybka produkcja dużej ilości kiszonki, ale przede wszystkim jej jakość. Fachowo przygotowana kiszonka poprawia pobieranie paszy przez zwierzęta, co przekłada się na ich produktywność oraz optymalizację produkcji w hodowlach bydła mięsnego i mlecznego. Ponadto, odpowiednio wykonana sianokiszonka może być przechowywana nawet ponad rok.